Człowiek w poszukiwaniu siebie, Innego i Boga
(Re)konstrukcja tożsamości uczestników wybranych grup religijnych
Problematyka, którą podjęła Autorka polecanej publikacji, związana z
funkcjonowaniem grup religijnych określonych jako sekty czy kulty oraz ich uczestnikami,
pozostaje w kręgu zainteresowania wielu doświadczonych badaczy. Materiał zebrany na półkach
rodzimych księgarni, bibliotek i czytelni jest imponujący. Czy jednak wyczerpująco
odpowiada na rodzące się pytania i nasuwające się wątpliwości
Autorka doszła do wniosku, że niewystarczający poznawczo jest materiał odnoszący
się do tożsamości indywidualnej (jednostkowej, osobowej) osób związanych z grupami
religijnymi działającymi poza tradycyjnym Kościołem katolickim. Dlatego wyruszyła na
poszukiwani w ramach zrealizowanych badań. Respondenci, dzieląc się swoim
doświadczeniem zawartym w biograficznej narracji, wykazali się nie tylko
umiejętnością (re)konstruowania przebiegu własnego życia, ale również jego analizy.
Pozyskane (re)konstrukcje są nie tyle odtworzeniem ich drogi życiowej, ile również próbą
argumentacji, uzasadniania dokonywanych wyborów i podejmowanych decyzji. Z dzisiejszej
perspektywy mogłabym nazwać je „refleksyjnymi projektami Ja”. Możliwość
podzielenia się osobistym doświadczeniem urzeczywistniła każdego z narratorów.
Refleksyjne projekty Ja stały się świadectwem indywidualnego istnienia w świecie
każdego z nich. Przeprowadzona (re)konstrukcja tożsamości nie była łatwa. Każdy
badacz tworzy w pewnym sensie własny sposób poznawania i opisu przedmiotu badań.
Autorka traktując każdą opowieść w sposób głęboko zindywidualizowany, aby nie
zatracić jej wyjątkowości i osobliwości, zrezygnowała z nastawienia na liczbę
historii. Kwestie teoretyczne dotyczące tożsamości i religii: grup religijnych, ich
uczestników oraz wyniki badań, tworzą sześć rozdziałów niniejszej książki. Pięć
z nich ma charakter teoretyczny, natomiast rozbudowany rozdział szósty to analiza
pozyskanego materiału empirycznego. Część przedstawionych treści pochodzi z
dysertacji doktorskiej powstałej pod kierunkiem prof. dr hab. Ewy Kantowicz na
Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie.
Wstęp
Uwarunkowania procesów tożsamościowych we współczesnym świecie
Metodologiczne założenia przeprowadzonych badań
Rozdział 1 Tożsamość – w poszukiwaniu (auto)definicji człowieka
1.1. Wokół kontrowersji związanych z tożsamością
1.2. Tożsamość – wybrane definicje pojęcia
1.3. Doświadczenie jako źródło wiedzy o człowieku
Tożsamość a biografia
1.4. Tożsamość jako nowa kategoria pojęciowa w pedagogice
Rozdział 2 Tożsamość w świetle wybranych koncepcji
2.1. Tożsamość narracyjna. Koncepcja Paula Ricoeura
2.2. Cykl życia – dowód kołowy. Koncepcja Erika H. Eriksona
2.3. Tożsamość komplementarna. Koncepcja Ronalda Lainga
2.4. Refleksyjny projekt. Koncepcja Anthony’ego Giddensa
Rozdział 3 Homo religiosus. Religia jako forma ludzkiej aktywności
3.1. (Nie)ograniczona przestrzeń fenomenu religii
3.2. Między Kościołem a sektą
Przegląd podstawowych organizacji życia religijnego
3.3. Przyczyny przynależności do grup religijnych
3.4. Religia w ponowoczesności
Rozdział 4 Grupa religijna jako środowisko kształtowania tożsamości
4.1. Grupa religijna jako środowisko wychowawcze
4.2. Tożsamość członków grup religijnych
4.3. Tożsamość kultowa. Koncepcja Stevena Hassana
Rozdział 5 Działalność i doktryny wybranych grup religijnych
5.1. Grupy religijne na terenie Polski
5.2. Kościół zielonoświątkowy
5.3. Adwentyści dnia siódmego
5.4. Misja Czaitanii
5.5. Związek Buddyjski Karma Kagyu
5.6. Metodologiczne problemy badań grup religijnych
Rozdział 6 (Re)konstrukcja tożsamości w narracjach uczestników wybranych grup
religinych
6.1. Dobór badanych i ich biograficzne sylwetki Charakterystyka wywiadów
6.1.1. Wywiad 1 (K.Z., M, 1): „[…] wszystko mi wolno, ale niczemu nie oddam się w
niewolę […]”
6.1.2. Wywiad 2 (K.Z., K, 2): „[…] przejść po pasach przez życie do nieba […]”
6.1.3. Wywiad 3 (K.K., M, 3): „[…] bo każdą granicę należy pokonać, jeżeli
wybiera się w podróż w nieznane […]”
6.1.4. Wywiad 4 (K.A., K, 4): „[…] do pewnego momentu to tak, jakby spałam […]”
6.1.5. Wywiad 5 (M.Cz., M, 5): „[…] ogólnie moje życie to było poszukiwanie sensu
życia i wypełnienie mojej pustki […]”
6.1.6. Wywiad 6 (K.K., M, 6): „[…] moje życie nie kształtował jakiś plan, tylko
spontaniczność, no, albo ucieczka, albo unikanie […]”
6.2. Tożsamość w doświadczeniu konwersji
Tematyczna analiza wywiadów
6.2.1. Wśród dróg i ścieżek prowadzących do konwersji
6.2.2. Na rozdrożach życia. Momenty przełomowe
6.2.3. Inni – drogowskazy na szlakach życia
6.2.4. Grupa religijna i jej praktyki jako źródło wewnętrznej przemiany
6.2.5. Styl życia. Oś tożsamości człowieka
6.2.6. Życiowe plany – horyzonty tożsamości
6.3. Porównawcza analiza przypadków
Refleksje podsumowujące
Bibliografia
Spis tabel
Summary
270 stron, Format: 16.0x23.5, oprawa miękka