Negocjacje i mediacje w sferze publicznej
Publikacja jest kompleksowym opracowaniem dotyczącym prawnych, społecznych,
psychologicznych, kulturowych uwarunkowań prowadzenia negocjacji i mediacji w ramach
działań podejmowanych przez organy władz publicznych, podczas toczących się
postępowań cywilnych i karnych oraz już po wydaniu wyroku.
Charakteryzuje ją przejrzysta struktura ułatwiająca poruszanie się w studiowanej
tematyce, a nawiązania do dzieł literatury i zjawisk istotnych w kulturze pozwalają na
łatwiejsze zapamiętanie treści.
W drugim wydaniu autorka przedstawia aktualną analizę przepisów prawa w zakresie
stosowania mediacji i negocjacji. Porusza też szeroki wachlarz zagadnień związanych z
prowadzeniem rozmów oraz przydatnych w codziennej pracy mediatorów i negocjatorów.
Omówione zostały m.in.:
- formalne wymogi wykonywania tych zawodów,
- predyspozycje, jakimi powinien cechować się kandydat do nich,
- zagrożenia związane z pracą mediatora i negocjatora.
Praktyczną wartością opracowania jest rozdział dotyczący techniki sporządzania
dokumentów w procesach negocjacji i mediacji, a także praktyki formalizowania dokonanych
ustaleń, oraz rozdział dotyczący autoprezentacji osób biorących udział w sesjach
mediacyjnych lub negocjacyjnych.
Podręcznik jest skierowany przede wszystkim do studentów i pracowników dydaktycznych
wydziałów prawa i administracji, ale będzie bez wątpienia przydatny również osobom
biorącym udział w negocjacjach w sferze publicznej, zwłaszcza urzędnikom i prawnikom.
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział pierwszy
Istota negocjacji i mediacji w sferze publicznej
I. Negocjacje
1. Pojęcie negocjacji
2. Przedmiot negocjacji
3. Formy i charakter prowadzenia negocjacji w sferze publicznej
A. Negocjacje dwustronne, wielostronne i wielo-dwustronne
B. Negocjacje o charakterze formalnym i nieformalnym
C. Negocjacje jawne, niejawne i tajne
4. Etapy procesu negocjacji
A. Faza przedwstępna
B. Faza wstępna negocjacji
C. Faza właściwych rozmów
D. Faza sporządzania dokumentów końcowych
E. Faza akceptacji (faza ratyfikacyjna i publikacyjna)
II. Mediacje
1. Pojęcie i mechanizm mediacji
2. Rodzaje mediacji i ich zastosowanie
A. Mediacyjny pluralizm form i zastosowania
B. Mediacje bezpośrednie i niebezpośrednie
C. Mediacje online
D. Komediacje
E. Mediacje obowiązkowe
F. Mediacje rówieśnicze
3. Rola mediatora w procesie mediacji
A. Rola mediatora a idea mediacji
B. Nawiązanie kontaktu pomiędzy stronami mediacji
C. Umożliwianie prowadzenia mediacji i jej moderowanie
D. Pośredniczenie w rozmowach pomiędzy stronami mediacji
E. Przyjmowanie stanowisk stron mediacji
F. Doradzanie stronom mediacji możliwych rozwiązań
G. Udzielanie fachowych wyjaśnień co do znaczenia okoliczności faktycznych i prawnych
H. Mediator jako osoba pomagająca stronom mediacji sformułować tekst porozumienia
4. Celowość, zakres, forma i czas przeprowadzenia mediacji
5. Koszty mediacji
III. Regulacja prawna negocjacji i mediacji w sferze publicznej
1. Zakres regulacji prawnej
2. Regulacja kompetencji do podejmowania czynności w negocjacjach i mediacjach w sferze
publicznej
3. Regulacja prawna procedur i zakresu czynności
IV. Struktury administracji publicznej i podmioty w procesie negocjacji i mediacji w
sferze publicznej
1. Mediacje i negocjacje a struktury administracji publicznej
2. Podmioty uczestniczące w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
A. Strony negocjacji i ich przedstawiciele
B. Zespoły negocjacyjne
C. Podmioty infrastrukturowe
D. Fachowcy w negocjacjach
3. Podmioty uczestniczące w mediacjach
A. Strony mediacji
B. Mediator
4. Podmioty wspierające przebieg mediacji
5. Instytucje mediacyjne
V. Formy i metody działania administracji stosowane w negocjacjach i mediacjach
Literatura i materiały wykorzystane w rozdziale
Rozdział drugi
Zakres przedmiotowy negocjacji w sferze publicznej
I. Negocjacje prowadzące do zawierania umów publicznoprawnych
1. Charakter negocjacji prowadzących do zawarcia umowy publicznoprawnej
2. Negocjowanie umów publicznoprawnych zawieranych przez jednostki samorządu
terytorialnego
A. Negocjacje w celu utworzenia stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego
B. Negocjacje w celu utworzenia związków międzygminnych i związków powiatów
C. Negocjacje w celu utworzenia porozumień jednostek samorządu terytorialnego
3. Negocjowanie kontraktów wojewódzkich
II. Negocjacje w ramach stosunków cywilnoprawnych zawieranych przez podmioty w sferze
publicznej
1. Negocjacje przy zawieraniu i realizacji umów cywilnoprawnych
2. Negocjacje w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego
III. Negocjacje w strukturach administracji publicznej
1. Negocjacje w organach kolegialnych administracji publicznej
2. Negocjacje w organach wspólnych
3. Negocjacje prowadzące do powierzenia funkcji albo obsadzenia stanowiska
IV. Negocjacje w stosunkach z obywatelami i adresatami działań administracji
1. Negocjacje w ramach postępowania wnioskowego w trybie działu VIII k.p.a. i w
przedprocesowym stadium wyjaśniania sprawy
2. Negocjacje lobbingowe i lobbing w negocjacjach
3. Negocjacje obywatelskie i społeczne
V. Negocjacje policyjne i kryzysowe
VI. Negocjacje międzynarodowe
1. Zakres negocjacji międzynarodowych
2. Negocjacje międzynarodowe jako forma rozwiązywania sporów
3. Negocjacje międzynarodowe służące podjęciu współpracy
VII. Negocjacje akcesyjne
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział trzeci
Zakres przedmiotowy działań mediacyjnych w sferze publicznej
I. Mediacje w postępowaniu administracyjnym i przed organem administracji
1. Konsensualność i niearbitralność działań polubownych organów administracji
publicznej
2. Mediacje w postępowaniu administracyjnym
A. Podstawa prawna
B. Zakres i charakter spraw kierowanych do mediacji
C. Mediator w postępowaniu administracyjnym
D. Procedura postępowania
E. Skutki mediacji
F. Koszt mediacji
3. Działania mediacyjne organu prowadzące do zawarcia ugody administracyjnej
A. Podstawa prawna
B. Znaczenie instytucji
C. Procedura postępowania
D. Środki odwoławcze i środki prawne
E. Skutki zawarcia ugody administracyjnej
4. Mediacje prowadzone przy zawieraniu ugod regulowanych przepisami prawa materialnego
A. Mediacje dotyczące korzystania z obiektów i urządzeń
użyteczności publicznej
B. Mediacje w prawie łowieckim
C. Mediacje prowadzące do zawarcia ugody w postępowaniu w przedmiocie rozgraniczenia
nieruchomości
D. Mediacje prowadzone w celu zawarcia ugody regulowanej prawem wodnym
II. Mediacje przed sądem administracyjnym
1. Podstawa prawna
2. Znaczenie instytucji
3. Procedura postępowania
4. Zasady prowadzenia postępowania mediacyjnego przed sądem administracyjnym
5. Środki odwoławcze
6. Koszt mediacji
III. Mediacje w postępowaniu cywilnym, w którym uczestniczą podmioty o statusie
publicznoprawnym
1. Podstawa prawna
2. Znaczenie instytucji
3. Procedura postępowania
4. Wymogi ustawowe dotyczące mediatora
5. Skutki mediacji
IV. Mediacje w świetle prawa karnego i procedury karnej
1. Sprawiedliwość naprawcza i jej instytucje w Polsce
2. Mediacje pomiędzy sprawcą a pokrzywdzonym w postępowaniu przygotowawczym i przed
sądem
A. Podstawa prawna
B. Znaczenie instytucji
C. Zasady odnoszące się do mediacji w postępowaniu karnym
D. Wymogi prawne dotyczące mediatora
E. Procedura postępowania mediacyjnego
F. Miejsce prowadzenia mediacji
3. Mediacje w postępowaniu w sprawach nieletnich
4. Mediacje po wyroku
V. Mediacje międzynarodowe
1. Mediacje wśród form rozwiązywania sporów międzynarodowych
2. Przykłady uregulowań i instytucji mediacji w stosunkach międzynarodowych
A. Postanowienia ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia
tytoniu
B. Mediacje prowadzone w ramach
Światowej Organizacji Handlu
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział czwarty
Emocje w negocjacjach i mediacjach
I. Emocje, ich ekspresja i percepcja
1. Rodzaje emocji
2. Percepcja emocji
3. Ekspresja emocji
4. Ekspresja i percepcja emocji a kultura
II. Źródła emocji
1. Procesy fizjologiczne jako źródła emocji
2. Zachowanie jako źródło emocji
3. Procesy poznawcze jako źródło emocji
III. Emocje kontrolujące w negocjacjach i mediacjach
1. Znaczenie emocji dla działania
2. Lęk
3. Poczucie winy i wstydu
4. Zakłopotanie
5. Radość
IV. Wywoływanie konformizmu dzięki emocjom. Techniki wpływu społecznego
wykorzystujące wpływ emocji na ludzkie działanie
1. Siła wybaczenia
2. Technika nadstawiania drugiego policzka
3. Indukowanie poczucia winy
A. Technika niekomunikowania wprost
B. Groźba zerwania emocjonalnej lub trwałej więzi
4. Huśtawka emocjonalna
5. Wykorzystywanie siły empatii
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział piąty
Komunikacja w procesie negocjacji i mediacji w sferze publicznej
I. Komunikacja - niezbędny element negocjacji i mediacji
1. Komunikacja społeczna
2. Komunikowanie interpersonalne w mediacjach i negocjacjach
A. Środowisko komunikacyjne
B. Strategie komunikacyjne
C. Lęk komunikacyjny
3. Komunikowanie masowe
II. Komunikacja werbalna w negocjacjach i mediacjach
1. Znaczenie języka
A. Język jako podstawowy czynnik umożliwiający komunikację
B. Język jako społeczna cecha wyróżniająca i określająca status społeczny
C. Język jako cecha określająca wiarygodność
D. Język jako narzędzie autoprezentacyjne
2. Zjawiska z zakresu komunikacji werbalnej mające znaczenie w komunikowaniu w procesie
negocjacji i mediacji
A. Teoria dostosowania mowy
B. Zjawisko językowej inklinacji międzygrupowej
C. Zjawisko języka poprawnego politycznie w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
D. Etykietowanie
3. Rozumienie znaczenia wypowiedzi
A. Język prawny i prawniczy
B. Praktyka rozumienia znaczenia słów i wypowiedzi
4. Międzykulturowe trudności w komunikacji werbalnej
III. Komunikacja niewerbalna w negocjacjach i mediacjach
1. Znaczenie komunikacji niewerbalnej
2. Elementy i kanały komunikacji niewerbalnej
A. Równoczesność komunikowania
B. Elementy behawioralne komunikacji w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
C. Elementy pozabehawioralne w negocjacjach i mediacjach
3. Funkcje komunikacji niewerbalnej w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
A. Regulowanie interakcji
B. Wpływ na komunikację werbalną
4. Problem spójności sygnałów
5. Błędy w interpretacji w komunikacji niewerbalnej
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział szósty
Kulturowe, psychologiczne i społeczne uwarunkowania procesu mediacji i negocjacji
w sferze publicznej
I. Prawda, nieprawda i kłamstwo w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
1. Prawda jako wartość
2. Paradygmaty i aksjomaty
3. Prawda, fałsz i kłamstwo
4. Naukowe koncepcje prawdy
A. Prawda według Arystotelesa
B. Prawda kontekstowa
C. Teoria koherencyjna prawdy
D. Pragmatyczna teoria prawdy
E. Teoria konsensualna prawdy
5. Kłamstwo w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
A. Rodzaje kłamstw i znaczenie kłamstwa
B. O "wykrywaniu" kłamstwa
6. Prawda jako przedmiot regulacji prawnej w sferze publicznej
7. Technika uświadamiania hipokryzji
II. Mediacje i negocjacje a kultura
1. Percepcja zdarzeń, faktów i postaw warunkowana kulturowo
A. Zjawisko etnocentryzmu
B. Wpływ kultury na percepcję postaw i zachowań społecznych
2. Kultura jako czynnik warunkujący zachowanie jednostki w odniesieniu do negocjacji i
mediacji w sferze publicznej
A. Kulturowo-biologiczna determinacja ludzkiego zachowania
B. Kultura a stosunki międzyludzkie
C. Kultura a rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji
D. Argumentacja i porozumienie a kultura
3. Wpływ kultury systemu administracji publicznej na negocjacje i mediacje
III. Stereotypy a negocjacje i mediacje
1. Pojęcie stereotypu i źródła stereotypów
2. Wpływ stereotypów na ocenianie
A. Uprzedzenia
B. Dyskryminacja
IV. Mediacje i negocjacje a środowisko społeczne
1. Mediacje i negocjacje a uwarunkowania socjologiczne
2. Mediacje i negocjacje a uwarunkowania środowiska społecznego
V. Mediacje i negocjacje a osobowość i umiejętności mediatora oraz uczestników
negocjacji
1. Uwarunkowania wpływu osobowości uczestników negocjacji i mediacji na ich przebieg
2. Cechy i umiejętności uczestników negocjacji i mediatora mogące zwiększyć sukces
prowadzonych rozmów
A. Wysoka samoocena i poczucie dużej skuteczności własnej
B. Cierpliwość, wytrwałość
C. Umiejętność koncentracji na przedmiocie rozmów
D. Umiejętność panowania nad emocjami
E. Dociekliwość
F. Niska skłonność do autorytaryzmu
VI. Mediacje i negocjacje a płeć ich uczestników
1. Biologiczne i kulturowe różnice między płciami
2. Warunkowane płcią społeczne reakcje i umiejętności a negocjacje i mediacje
A. Aprobata i konflikt
B. Empatia
C. Pamięć emocjonalna i percepcja sygnałów emocjonalnych
D. Gniew
VII. Autoprezentacja w mediacjach i negocjacjach w sferze publicznej
1. Psychologiczne i społeczne uwarunkowania autoprezentacji w negocjacjach i mediacjach w
sferze publicznej
2. Błędy w postrzeganiu innych, które mogą wpływać negatywnie na przebieg i wynik
negocjacji i mediacji w sferze publicznej
A. Podstawowy błąd atrybucji
B. Błąd aureoli
3. Strategie autoprezentacyjne w negocjacjach i mediacjach
A. Strategie usprawiedliwiające możliwą porażkę
B. Autoprezentacja wybiórcza i wymijająca
4. Zasady autoprezentacji warunkowane protokołem dyplomatycznym
A. Formalizacja zasad
B. Zasady odnoszące się do ubioru
C. Zasady określające wzajemne kontakty
VIII. Mediacje i negocjacje a opinia publiczna
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział siódmy
Techniki wpływu społecznego i taktyki wykorzystywane w mediacjach i negocjacjach
w sferze publicznej
I. Kontakt bezpośredni i inne rodzaje kontaktu w mediacjach i negocjacjach
1. Rodzaje kontaktu w negocjacjach i mediacjach
2. Bezpośredniość kontaktu a efektywność komunikacji i wywoływanie uległości w
mediacjach i negocjacjach w sferze publicznej
II. Techniki odwołujące się do mechanizmów autoprezentacyjnych i egotystycznych w
negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
1. Technika personalnego zwracania się do partnera rozmów w trakcie publicznych
negocjacji lub mediacji
2. Technika wykorzystywania incydentalnego podobieństwa
3. Technika świadka interakcji
4. Prawienie komplementów
III. Taktyki związane z wywieraniem presji
1. Presja w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
2. Taktyka milczenia
3. Argument zastosowania środków ochrony prawnej w negocjacjach i mediacjach
4. Wywieranie presji przy użyciu groźby przemocy w mediacjach i negocjacjach w sferze
publicznej
A. Przemoc jako argument i przedmiot rozmów w negocjacjach i mediacjach w sferze
publicznej
B. Regulacja prawna skutków zagrożenia przemocą w kontaktach międzyludzkich jako
czynnik mający związek z negocjacjami i mediacjami w sferze publicznej
C. Regulacja prawna problemu zagrożenia wojną i interwencją zbrojną
5. Taktyka presji faktów
6. Wykorzystanie presji czasu
7. Taktyka faktów dokonanych
IV. Sekwencyjne techniki wpływu społecznego
1. Zasady wywierania wpływu społecznego przy zastosowaniu technik sekwencyjnych
2. Technika stopy w drzwiach
3. Technika drzwi zatrzaśniętych przed nosem (drzwiami w twarz)
4. Technika niskiej piłki
5. Taktyka dobrego i złego / dobrego i złego policjanta
V. Taktyki negocjacyjne ułatwiające targowanie się w negocjacjach w sferze publicznej
1. Technika wygórowanych żądań
2. Taktyka wyższej instancji
3. Sugerowanie potrzeby wzajemności
4. Niestanowcza odmowa na wstępie
VI. Wykorzystywanie przekonującego działania autorytetu
1. Co i kto może wystąpić w roli autorytetu w negocjacjach i mediacjach
2. Znaczenie autorytetu
3. Techniki kreowania i uświadamiania autorytetu
VII. Bodźce odbierane bez bezpośredniego udziału świadomości i manipulowanie zapachem
w negocjacjach i mediacjach
1. Wykorzystanie bodźców podprogowych i innych bodźców odbieranych bez bezpośredniego
udziału świadomości w negocjacjach i mediacjach
A. Mechanizm oddziaływania
B. Mimowolne zapamiętywanie
C. Wpływ na preferencje i sądy interpersonalne
D. Możliwe obszary zastosowań w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
2. Wykorzystanie efektów wywieranych przez zapach w negocjacjach i mediacjach w sferze
publicznej
A. Zjawisko zapachu
B. Zapach a wywieranie wpływu społecznego
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział ósmy
Trudności i niebezpieczeństwa w negocjacjach i mediacjach i sposoby
przeciwdziałania im
I. Zjawiska socjologiczne i psychologiczne mogące być zagrożeniem dla
sprawnego przebiegu negocjacji lub mediacji
1. Syndrom myślenia grupowego
A. Opis zjawiska
B. Symptomy myślenia grupowego
2. Konflikty w trakcie negocjacji i mediacji
A. Konflikty strukturalne
B. Konflikty interpersonalne
C. Konflikty interesów
D. Konflikty wartości
II. Trudności związane ze stanem, w którym znajdują się strony mediacji
1. Czy stan stron może być przeszkodą do podjęcia mediacji?
2. Zespół stresu pourazowego
3. Wiktymizacja i wiktymizacja wtórna
III. Obrona przed presją i zachowaniami ofensywnymi w negocjacjach i mediacjach
1. Celowość obrony
2. Sprawdzanie realności groźby
3. Gra na zwłokę
4 Taktyki negocjacyjne i techniki wpływu społecznego, które mogą
być stosowane w warunkach presji
A. Taktyka salami, taktyka małych kroków
B. Taktyka tysiąca pretekstów (wyjątków)
C. Technika zdartej płyty
D. Technika przedefiniowania sytuacji
5. Wybrane sposoby odpierania zachowań ofensywnych
A. Zachowania ofensywne w negocjacjach i mediacjach
B. Pytania ofensywne i reakcja na nie
IV. Przeciwdziałanie zaburzeniom płynności toku rozmów i ryzyku zerwania rozmów w
negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
1. Identyfikacja zagrożeń dla trwania i płynności negocjacji
2. Strategie pozwalaj ące być przygotowanym nanaj gorsze
A. Określenie zakresu rozmów
B. Plan B, C, D
C. Ustalenie scenariusza rozmów
3. Strategie pokonywania trudności
A. Zmiana lub modyfikacja stylu prowadzenia rozmów
B. Mediacje w negocjacjach
C. Zmiana składu zespołów uczestników rozmów
D. Zmiana scenariusza rozmów
E. Metoda maratonu
F. Metoda konfesjonału
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział dziewiąty
Sporządzanie dokumentów podczas negocjacji i mediacji w sferze publicznej
I. Zasada pisemności w negocjacjach i mediacjach w sferze publicznej
1. Zasada pisemności jako wymóg prawny
A. Zakres regulacji prawnej
B. Wzorce porozumień określone w Europejskiej konwencji ramowej o współpracy
transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi
C. Zachowanie formy pisemnej w mediacjach
2. Zasada pisemności jako wymóg rozsądku
A. Utrwalanie przebiegu rozmów
B. Przedstawianie ofert
II. Dokumenty sporządzane podczas negocjacji i mediacji
1. Dokumenty do własnego użytku stron
2. Pisemne ustalenia wstępne
A. Wstępne ustalenia
B. Scenariusz negocjacji i terminarz mediacji
3. Protokoły i stenogramy
4. Listy intencyjne
5. Rezolucje, umowy i ugody
A. Ogólne zasady sporządzania dokumentów końcowych
6. Zatwierdzenie i ratyfikacja
Literatura wykorzystana w rozdziale
Rozdział dziesiąty
Komfort pracy negocjatora i mediatora
I. Ryzyko zawodowe negocjatora i mediatora działającego w sferze publicznej
1. W imieniu państwa i władz publicznych
2. Sytuacja negocjatora
3. Sytuacja mediatora
II. Zagrożenia funkcjonowania zawodowego negocjatora i mediatora
1. Wyczerpanie współczuciem, traumatyzacja pośrednia i przeciwprzeniesienie
2. Syndrom wypalenia zawodowego
III. Remedia na trudności i zagrożenia w obszarze funkcjonowania zawodowego negocjatora
i mediatora
1. Dopasowanie
2. Diagnoza
3. Superwizja
4. Czas pracy
5. Systemy społecznego wsparcia
6. Przyjazny klimat
7. Nie tylko praca
Literatura wykorzystana w rozdziale
Zbiór materiałów dydaktycznych
Wykaz literatury
410 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka
- 
-