|
WYMIARY SOCJALIZACJI PERSPEKTYWA PEDAGOGICZNA
BIESZCZAD B. ŁOPATKIEWICZ A. wydawnictwo: IMPULS, 2021, wydanie IIcena netto: 38.00 Twoja cena 36,10 zł + 5% vat - dodaj do koszyka Wymiary socjalizacji
Perspektywa pedagogiczna
W
niniejszej publikacji przyjmujemy, że wiedza o socjalizacji ma
oczywisty walor, specyficzny dla myślenia i działania pedagogicznego.
Wspólnym obszarem zainteresowań teorii i praktyki w obrębie
wiedzy o procesach edukacyjnych (wychowawczych) oraz teorii
socjalizacji jest optymalny rozwój osobowości jednostki
ludzkiej, we wzajemnej zależności ze środowiskiem społeczno-kulturowym.
Pedagogiczna perspektywa interpretacyjna towarzysząca analizie
problematyki socjalizacji zakłada analizę różnych
wymiarów socjalizacji pod kątem ich wagi i przydatności dla
pedagogiki. Taki punkt widzenia umożliwia: (1) wyłonienie i
zaakcentowanie wątków, które w obszarze
studiów nad socjalizacją mają znaczenie dla badań nad
wychowaniem oraz stanowią źródło problemów
badawczych, pojęć, kategorii i kontekstów interpretacyjnych
ważnych dla analizy procesów wychowania, oraz (2)
interpretację treści, mechanizmów, obszarów i
uwarunkowań procesów socjalizacji pod kątem ich potencjalnej
waloryzacji, zakładającej możliwość zróżnicowanej
koncepcyjnie ingerencji pedagogicznej.
W publikacji proponujemy analizę czterech wymiarów
socjalizacji, które odnoszą się w różnym stopniu
do dwóch podstawowych, pozostających ze sobą w ambiwalentnej
relacji kontekstów tego procesu: społecznego i
indywidualnego.
Rozdział
1 Socjalizacja
w perspektywie studiów antropologicznych
jest poświęcony opracowaniu problematyki socjalizacji z
uwzględnieniem perspektywy antropologicznej. Socjalizacja jest w tym
kontekście rozpatrywana jako obszar, na którym krzyżują się,
z jednej strony, zainteresowania badawcze antropologii filozoficznej
oraz licznych antropologii szczegółowych, z drugiej zaś
pedagogiki jako nauki poszukującej odpowiedzi na pytania stawiane w
związku z indywidualnym i społecznym funkcjonowaniem człowieka.
Rozważania otwiera omówienie znaczenia kluczowych dla
podjętej problematyki terminów: socjalizacja i antropologia.
Strukturę właściwej analizy tworzą pary kategorii mających znaczenie z
punktu widzenia studiów antropologicznych, które
zarazem można uznać za relewantne pedagogicznie i wzbogacające
refleksję nad zagadnieniem socjalizacji. Opracowaniu podlegają cztery
pary kategorii: tożsamość indywidualna i tożsamość społeczna; autonomia
i podporządkowanie; jedność i zróżnicowanie; obecność i
nieobecność. Antropologiczny punkt widzenia na problematykę
socjalizacji stawia w nowym świetle nie tylko kwestie traktowane jako
klasycznie pedagogiczne, ale również otwiera pole do analizy
zagadnień dotąd nieobecnych lub słabo obecnych w literaturze
przedmiotu. Rozważania dopełnia określenie relacji, w jakiej pozostają
wobec siebie kategorie z pary oraz przedmiotowych i dyscyplinarnych
powiązań między antropologią i pedagogiką.
Rozdział 2 Biograficzny
wymiar socjalizacji, łączący
w swych interpretacjach jednostkowy i społeczny charakter socjalizacji,
dotyczy jej wymiaru biograficznego. Celem rozważań jest odniesienie go
do podstawowych obszarów działania i myślenia pedagogicznego
zorientowanych na kategorię interweniowania w procesy socjalizacyjne.
Rozdział zawiera treści dotyczące interpretacji pojęcia biografii
osadzone w perspektywie interdyscyplinarnej, z wykorzystaniem kategorii
niezbędnych do wielokontekstowej analizy socjalizacji w wymiarze
biograficznym, oraz odwołania do zaplecza teoretycznego wyznaczającego
podstawowe rozstrzygnięcia w zakresie podjętej analizy. Treści
rozdziału obejmują także opis typologii faz procesu socjalizacji
odniesionych do poszczególnych etapów cyklu życia
oraz podstawową dla całego tekstu problematykę interwencji w procesy
socjalizacji, interpretowaną z punktu widzenia pedagogiki, jej
zróżnicowania koncepcyjnego i subdyscyplinarnego oraz jej
podstawowych przesłanek teoretycznych i metodycznych.
Rozważania w rozdziale 3 Społeczny i
instytucjonalny wymiar socjalizacji zainicjowano
egzemplifikacjami zakłóconego przebiegu społecznego rozwoju
istot ludzkich, co pozwoliło na ukazanie wagi oddziaływań,
które ujęte zostały dalej jako socjalizacyjne. Prześledzono
także relację między czynnikami biologicznymi i społecznymi w toku
stawania się przez człowieka istotą społeczną. Zwrócono tu
szczególną uwagę na procesy przyjmowania przez człowieka
wartości oraz norm, które umożliwiają tworzenie konkretnych
wzorów zachowań, w tym odnoszących się do sposobu realizacji
ról społecznych. Procesy te stanowią najczęstsze składowe
decydujące o zakwalifikowaniu zjawiska jako powiązanego z socjalizacją.
Jej społeczne i instytucjonalne interpretacje, charakterystyka
płaszczyzn, a w dalszej kolejności także strukturalnego modelu
warunków socjalizacji, jej faz oraz ambiwalentnego
charakteru znalazły wyraz w dalszych częściach rozdziału. Zawiera on
także analizę teorii socjologicznych, w ramach których
omówiono znaczenie procesu socjalizacji dla rozwoju
indywidualnego oraz społecznego. Nie mniej istotne dla przyjętego w tym
rozdziale kierunku analiz okazało się omówienie przestrzeni,
w których umiejscawia się procesy socjalizacyjne. Na
potrzeby tekstu szczegółowo zanalizowane zostały praktyki
socjalizacyjne podejmowane w rodzinie, grupie rówieśniczej i
szkole, przez media, w grupie wyznaniowej i środowisku pracy.
W rozdziale 4, ostatnim, zatytułowanym Socjalizacja w wymiarze
kulturowym, przyjęto jako
wstępne założenie antropologii kulturowej o nierozerwalnym związku
socjalizacji z kulturą. W celu sprecyzowania znaczenia pojęciowego
socjalizacji i kultury dokonano eksplikacji tych terminów.
Podjęto próbę analitycznego określenia uwarunkowań
socjalizacji i związanego z nią procesu kształtowania tożsamości,
przedstawiono analizę współczesnych interpretacji pojęć
socjalizacji i tożsamości oraz wskazano na adekwatność ich odniesień do
struktur osobowych. Wyróżniono dwie fazy socjalizacji:
pierwotną i wtórną, oraz zbieżne z nimi aspekty tożsamości.
Analizując proces transmisji kulturowej, wskazano rolę narracji
kulturowych, które są znaczące z punktu widzenia pedagogiki,
a – zapisane w języku – kształtują m.in. środowisko
rodzinne i regulują stosunki międzyludzkie. Rozdział zawiera także
analizę nowego, wielokulturowego i międzykulturowego spojrzenia na
socjalizację oraz charakterystykę człowieka pogranicza, znajdującego
się w przestrzeni socjalizacji i wychowania.
176
stron, A5, oprawa miękka
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|