SIŁA PODPORZĄDKOWANYCH RAUSZER M. Bankowa.pl

Siła podporządkowanych

Książka jest antropologiczną analizą buntów chłopskich w czasach pańszczyźnianych (XVI-XIX wiek).

Autor omawia przejawy chłopskiego oporu, wykorzystując do tego badania tzw. historii oddolnej (history from below), tradycje badań subaltern studies oraz koncepcję „broni podporządkowanych”. Wychodzi z założenia, że żaden bunt nie wybucha w próżni, zawsze jest poprzedzony tworzeniem się swoistej subkultury oporu, ma także własną logikę i cele oparte na tej subkulturze. Autor analizuje również sposoby i taktyki oporu ukrytego, anonimowego oraz strategie maskowania oporu.

Wstęp 11

1. Punkty odniesienia                16
2. Bunt, opór i „dysydenckie subkultury”          18
3. Badania nad chłopskimi buntami w kontekście polskim     21
4. Paradygmaty badań nad chłopskimi buntami        24
5. Chłopi jako lud?                . 25
6. Lud i klasa                  27
7. Systemowa przemoc               . 30
8. Antropologia oporu               . 31
9. Struktura pracy                 35

C Z Ę Ś Ć I

Rozdział 1. Formy oporu podporządkowanych       41
1.1. Bunty chłopskie jako reakcja            . 44
1.2. Podstawy chłopskiego działania           . 45
1.3. Formy kolektywnego oporu            . 47
1.4. Anonimowość oporu              . 50
1.5. Chłopskie oddziały zbrojne             52
1.6. Chłopski lojalizm i naiwny monarchizm         53
1.7. Legalność oporu                56
1.8. Metodologia badań oporu             58

Rozdział 2. Dominacja i broń podporządkowanych     . 60
2.1. Infrapolityka i broń podporządkowanych        . 61
2.2. Dwa rodzaje stosunków podporządkowania        62
2.3. Charakter paternalizmu              64
2.4. Kultura ludowa jako odwrotność paternalizmu       65
2.5. Nieoznaczoność w hegemonii i przemoc         67
2.6. Publiczny protokół–ukryty protokół          68
2.7. Ukryty protokół jako podstawa oporu         . 71
2.8. Kultury ukrytego protokołu            . 73
2.9. Ukryty protokół jako sfera wartości          . 75
2.10. Ukryty protokół i zachowanie            77

Rozdział 3. Taktyki oporu              79
3.1. Kolektywizm pragmatyczny            . 83
3.2. Sieci, plotka i koordynacja             85
3.3. Moralna ekonomia chłopskich buntów         . 87
3.4. Tłum i moralna ekonomia             90
3.5. Moralna podstawa oporu             . 94
3.6. Plotka–komunikacja–wartości            96
3.7. Logika tłumu                 99
3.8. Głupota i walka klas              . 102

Rozdział 4. Pańszczyzna i wewnętrzna kolonizacja      107
4.1. Kolonizacja jako nierównowaga           . 107
4.2. Teoria kolonizacji wewnętrznej           . 109
4.3 Precedensy                 . 111
4.4. Kolonizacja wewnętrzna jako pojęcie antropologiczne     113
4.5. Od kryzysu XIV wieku do rewolucji cen         114
4.6. W stronę wewnętrznej kolonizacji           117
4.7. Kolonizacja wewnętrzna i „wtórne poddaństwo”      . 119
4.8. Ekonomia wewnętrznej kolonizacji          . 123
4.9. Folwark jako przedsiębiorstwo?           . 124
4.10. Monopole                  126
4.11. Kolonizacja wewnętrzna i pańszczyzna         . 128
4.12. Na czym polegała pańszczyzna?           . 130

Rozdział 5. Kultury wewnętrznej kolonizacji        136
5.1. Niewolnictwo, poddaństwo, pańszczyzna         138
5.2. Chłopi i niewolnicy               140
5.3. Nie czyń się, Chamie, Jafetem            142
5.4. Ideologia sarmatyzmu              . 146
5.5. Dystynkcje protorasowe i sarmatyzm          147
5.6. Dystynkcje estetyczne              . 149
5.7. Naród szlachecki                152

C Z Ę Ś Ć II

Rozdział 1. Kulturowe praktyki kontrhegemoniczne     . 161
1.1. Kultura folkloru                162
1.2. Folklor i hegemonia               165
1.3. Zażyłość kulturowa i ukryty protokół          167
1.4. Dialektyka drwiny               . 169
1.5. Sowizdrzał i sprytny chłop             173
1.6. Klasowa mądrość i głupota             176
1.7. Spryt chłopa                 178
1.8. Nadprzyrodzona broń w walce z dworem        . 179
1.9. Czary jako walka klas              . 180
1.10. Pieśni antypańszczyźniane             185
1.11. Obrzędy i rebelie                192
1.12. Świat na opak jako forma wyobraźni politycznej      . 196

Rozdział 2. Codzienne formy chłopskiego oporu      . 200
2.1. Zbiegostwo chłopów              . 201
2.2. Zbiegostwo jako forma oporu            202
2.3. Przyczyny zbiegostwa              . 204
2.4. Struktura ucieczek               . 204
2.5. Polityka zbiegostwa               206
2.6. Łańcuch intymnych skierowań           . 207
2.7. Zbiegostwo i kolektywizm pragmatyczny        . 208
2.8. Moralna ekonomia sporów metrycznych         209
2.9. Opór metryczny                211
2.10. Spory o wymiar pracy i działki osadników        212
2.11. Pierwszy polski terrorysta mierniczy          213
2.12. Performatyka oporu               214
2.13. Nigdy nie widziałem chłopa biegnącego         . 216
2.14. Dodatek: opór i kapitalizm             221

Rozdział 3. Od codziennego oporu do strajku chłopskiego   224
3.1. Fomentatorzy i „Mojżesze ludu”           . 225
3.2. Przywódcy i struktura buntu            . 226
3.3. Burzyciele pokoju z Poręby             228
3.4. Spory sądowe                 231
3.5. Procesy                  . 232
3.6. Strajk chłopów w starostwie libuskim         . 237
3.7. Organizacja oporu               . 239
3.8. Bunt i pacyfi kacja               . 240

Rozdział 4. Figura społecznego bandyty         . 244
4.1. Zbójnictwo na ziemiach polskich           245
4.2. Zbójnicy społeczni a państwo            247
4.3. Zbójnictwo i pańszczyzna             248
4.4. Zbójnictwo a społeczność             249
4.5. Tradycje chłopskiego oporu i zbójnictwo        . 250
4.6. Reakcje na zbójnictwo              253
4.7. Znaczenie mitu zbójnika             . 255
4.8. Nadprzyrodzone moce zbójników           257
4.9. Zbójnik jako ludowy wzorzec bohatera         259
4.10. Mit zbójnika i ukryty protokół           . 260
4.11. Moralna ekonomia zbójnictwa           . 261
4.12. Polityka pamięci chłopów i utopia          . 263

Rozdział 5. Chłopskie bunty: dwa modele         266
5.1. Rola uniwersalistycznych ideologii w buntach chłopskich    267
5.2. Model lokalnego powstania: pierwsza bitwa pod Nowym Targiem 270
5.3. Druga bitwa pod Nowym Targiem          . 276
5.4. Klasa i ur-nacjonalizm              278
5.5. Stabilizacja systemów politycznych w XVII wieku      280
5.6. Konfl ikt kolonialny?               283
5.7. Proces kolonizacji               . 284
5.8. Kozacy                  . 286
5.9. Drugi model: uniwersalistyczne podstawy buntu chłopskiego i ur-nacjonalizm                287
5.10. Powstanie ludowe i powstanie Chmielnickiego       289
5.11. Ustrój autonomii Chmielnickiego i sprawa chłopska     . 294
5.12. Polityka chłopskich buntów            . 295

Rozdział 6. Kapłan ludowej rewolucji          . 298
6.1. Wikary z Wilkołazu               299
6.2. Organizacja i rewolucja              301
6.3. Pańszczyzna w Kongresówce            . 304
6.4. Polska ludowa Ściegiennego            . 306
6.5. Przekroczenie paradygmatu klasowego         . 308
6.6. W stronę rewolucji ludowej            . 310
6.7. Listy z nieba                 312
6.8. Ludowa propaganda               315
6.9. Chrystus rewolucjonistą?             . 316
6.10. Edukacja do solidarności             . 318
6.11. Chrześcijanin z karabinem?            . 319

Rozdział 7. Rewolucja, czyli zapusty chłopskie       323
7.1. W stronę nowoczesnej monarchii           324
7.2. Struktura relacji                328
7.3. Polak w surducie, chłop w siermiędze         . 329
7.4. Pańszczyzna jako akt wiary             331
7.5. Religia, rewolucja               . 335
7.6. Manifest Goslara i widmo komunizmu         339
7.7. Chłopskie zawołania              . 342
7.8. Rewolucyjna plotka               343
7.9. Polityka chłopów w czasie rabacji           346
7.10. Organizacja rabacji               349
7.11. Żywioł i organizacja               354
7.12. Rabacja jako wydarzenie             . 355
7.13. Realpolitik króla chłopów             . 358
7.14. Chłopska polityka wewnętrzna           . 361
7.15. Rządy Szeli                 . 363
7.16. Pacyfikacja i przejście do ukrytego oporu        . 365

Zakończenie                  . 371
Dodatek: inne pieśni ludowe o Ściegiennym       380

Bibliografia                  . 382
Indeks osób                   404
Summary                    414

416 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.