NAUKA A WARTOŚCI AKSJOLOGIA NAUKI HAJDUK Z. Bankowa.pl

Nauka a wartości

Aksjologia nauki

Ks. prof. dr hab. Zygmunt Hajduk opublikował około dwustu pięćdziesięciu pozycji, w tym dwie monografie (O akceptacji teorii empirycznej, 1984; Temporalność nauki. Kontrowersyjne zagadnienia dynamiki nauki, 1995), dwa podręczniki akademickie (Ogólna metodologia nauk, 20115; Metodologia nauk przyrodniczych, 2002) i książkę (Filozofia przyrody - Filozofia przyrodoznawstwa: Metakosmologia, 2007), którą można zaliczyć do grupy pozycji stanowiących jednocześnie monografię, podręcznik oraz polemikę (N. Rescher, I. Niiniluoto). Tego rodzaju publikacją jest też książka Nauka a wartości: Aksjologia nauki - Aksjologia epistemiczna. Jej treściowym wyróżnikiem jest potraktowanie całości uwzględnionej problematyki jako jednego z działów filozofii nauki. Obok aksjologii nauki należą do tejże filozofii: ontologia nauki, semantyka, epistemologia i metodologia nauki. Autor tych prac prowadzi(ł) zajęcia dydaktyczne w kilku krajowych ośrodkach akademickich (w tym także w wyższych seminariach duchownych) i za granicą (Francja, Ukraina).

Wprowadzenie 5

1. Dyscypliny filozoficzne oraz metanauki angażujące problematykę aksjologii nauki . 9
1.1. Elementy ogólnej teorii wartości; charakterystyczne opozycje 9
1.1.1. Wewnętrzny-zewnętrzny (instrumentalny) 11
1.1.2. Absolutny-relatywny . 11
1.1.3. Obiektywny-subiektywny 13
1.1.4. Indywidualny-społeczny 13
1.1.5. Fakt-wartość . 14
1.2. Poszerzanie problematyki działów metanauki 15
1.3. Ujęcia i problematyka współczesnej filozofii nauki . 17
1.4. Standardowe dziedziny filozofii ujmujące kwestie aksjologiczne 20
1.5. Zagadnienia aksjologiczne w arekonstrukcyjnym nurcie filozofii nauki 24
1.6. Modele racjonalności . . 26
1.7. Metanaukowy kontekst aksjologii nauki 35
1.8. Etyka a nauka 42
1.9. Relewantność filozofii wobec nauki 63
1.10. Wartości i zadania lub cele a reguły lub normy . 67

2. Wartościowanie i wartości w nauce 91
2.1. Zarys teorii wartościowania i wartości w nauce . 91
2.2. Elementy treściowe wartościowania w języku wybranych działów logiki filozoficznej . 105
2.3. Wartości, wartościowania - pojęcia, związki . 116
2.3.1. Objaśnienia pojęć oraz zachodzących między nimi relacji 116
2.3.2. Próby grupowania wartości . 122
2.3.2.1. Pierwsza próba grupowania (P. Kosso) . 122
2.3.2.2. Druga próba grupowania (M. Bunge) 139
2.3.2.3. Trzecia próba grupowania (B. C. van Fraassen) 175
2.3.2.4. Czwarta próba szeregowania z uwzględnieniem waloru dominującego . 183
2.3.2.5. Próba rangowego szeregowania wartości . 185

3. Fakt - wartość - aksjologiczna neutralność nauki . 191
3.1. Sądy wartościujące w nauce 191
3.2. Opozycja między faktem i wartością 211
3.3. Związki między nauką a wartościami: aksjologiczna neutralność nauki 240
3.3.1. Aktualne postacie dyskusji wokół stanowiska Webera: uwspółcześnione tendencje, tradycje 240
3.3.1.1. Charakterystyka pierwotnego stanowiska 240
3.3.1.2. Dyskusja nad przedmiotem sporu 242
3.3.1.3. Webera teoria nauki . 243
3.3.1.4. Spór o pozytywizm sporem o wartości 244
3.3.1.5. Postulat niezależności od wartości a dualizm faktów i wartości 245
3.3.1.6. Opozycja między Albertem a Habermasem . 248
3.3.1.7. Sposoby rozumienia postulatu niezależności od wartości . 257
3.3.1.8. Elementy ideału nauki wolnej od wartości: dyskusja 259
3.3.1.9. Aksjologia nauki; grupy wartości a teza nauki wolnej od wartości 264
3.3.1.10. Dookreślenia tezy o aksjologicznej neutralności 265
3.3.1.11. Złożoność postępowania badawczego w aspekcie aksjologicznym 269
3.3.1.12. Aksjologiczne zaangażowanie nauki . 271
3.3.2. Aksjologiczna neutralność nauki: ujęcie systematyczne 272
3.3.2.1. Nauka i metodologia . 281
3.3.2.2. Nauka a dziedzina norm i wartościowań 286
3.3.2.3. Teza o niezależności nauki od sądów wartościujących 288
3.3.2.4. Standardowe trudności tezy o niezależności nauki od wartości 290

4. Typy i cechy wartości; stanowiska . 303
4.1. Wyróżnione przeciwstawienia . 303
4.1.1. Wartości poznawcze, epistemiczne a wartości pozapoznawcze, niekognitywne 303
4.1.2. Wartości naukowe oraz pozanaukowe . 321
4.1.3. Wartości a nauki podstawowe i stosowane 332
4.1.4. Wyjaśnianie a prawdziwość; koherencja a ogólność 338
4.2. Opozycja stanowisk .348
4.2.1. Eksplanacjonizm a emancypatywizm 348
4.2.2. Restrykcjonizm, separacjonizm a ekspansjonizm . 359
4.2.2.1. Sytuacja problemowa . 359
4.2.2.2. Kontekstowe objaśnienia terminologiczne . 360
4.2.2.3. Dziejowy aspekt zagadnienia . 361
4.2.2.4. Wzorcowe egzemplifikacje 363
4.2.2.5. Analiza systematyczna . 369
4.2.2.6. Częściowe podsumowanie . 376
4.2.3. Realizm a nonrealizm lub antyrealizm . 378

Zakończenie 391
Bibliografia . 395
Summary . 413
Indeks nazwisk 417
Indeks rzeczowy 423

438 stron, Format: 17.5x24.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.