English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Bezpieczeństwo energetyczne w stosunkach UE-Rosja

Geopolityka i ekonomia surowców energetycznych

Energia jest podstawą funkcjonowania współczesnej cywilizacji. Warunkuje ona w znacznej mierze wzrost gospodarczy, rozwój technologiczny, a także byt i jakość życia społeczeństw. Z tego też względu, zadanie zapewnienia niezakłóconych jej dostaw oraz zagwarantowania dostępu do surowców energetycznych, stanowiących podstawę światowego bilansu paliwowo-energetycznego jest priorytetowo traktowane w strategiach bezpieczeństwa współczesnych państw.

Warto jednak podkreślić, że w zależności od badanego okresu historycznego, miejsce tego zadania w hierarchii priorytetów państwowych ulegało zmianom. Kontekst czasoprzestrzenny determinował bowiem percepcję bezpieczeństwa energetycznego, które stawało się coraz bardziej złożonym i wielowymiarowym problemem, tak natury polityczno-strategicznej, gospodarczej, jak i badawczej. Pod wpływem obserwowanych od początku nowego  stulecia na światowych rynkach surowców energetycznych trendów popytowo-podażowych, „szoków cenowych", a także kumulacji szeregu wydarzeń, w wyniku których zakłócone zostały dostawy ropy naftowej, czy gazu ziemnego w różnych regionach świata, bezpieczeństwo energetyczne powróciło, z intensywnością niespotykaną od czasu pierwszych kryzysów naftowych lat 70. XX wieku, w centrum zainteresowania państw i międzynarodowej polityki. Jednocześnie dynamika, z jaką zmienia się rynek energetyczny pod wpływem rewolucji technologicznych, czy zmian koniunktury gospodarczej, zaskakuje ekspertów i zmusza do głębszej refleksji badawczej.

Wstęp

Rozdział I
Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw
1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo
1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki
1.2.Energia a bezpieczeństwo państw - aspekty strategiczne
2.Paradygmat bezpieczeństwa energetycznego
2.1.Wymiar ekonomiczny, geostrategiczny, ekologiczny i instytucjonalny bezpieczeństwa energetycznego - zagadnienia teoretyczne
2.2.Zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa energetycznego oraz możliwości skutecznego im przeciwdziałania

Rozdział II
Uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja w sferze energetycznej
1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć i eksploatacji złóż ropy i gazu na terytorium Rosji
2.Początki współpracy krajów Europy Zachodniej i Rosji/ZSRR w sferze surowców energetycznych
2.1.Rosja carska w XIX i XX wieku - wkraczanie zachodnioeuropejskich inwestorów w przemysł naftowy
2.2.Okres ZSRR - problemy, próby współpracy z Europą Zachodnią wspólne projekty i przedsięwzięcia
3.Uwarunkowania ekonomiczne i polityczne rozwoju stosunków UE-Rosja w sferze energetycznej po zimnej wojnie
3.1.Znaczenie czynnika ekonomicznego w rozwoju współpracy UE-Rosja. Kształtowanie się asymetrii w dwustronnych stosunkach handlowych
3.2.Kształtowanie i ewolucja polityki UE względem Rosji w latach 90
3.3.Rosja w nowej rzeczywistości międzynarodowej - w poszukiwaniu tożsamości, miejsca i roli w świecie. Polityka względem UE w latach 90
3.4.Uwarunkowania i periodyzacja stosunków energetycznych UE-Rosja w latach 2000
4.Kontekst globalny stosunków UE-Rosja w sferze energetycznej

Rozdział III
Tworzenie ram instytucjonalnych współpracy UE i Rosji w sferze bezpieczeństwa energetycznego
1.Znaczenie Traktatu Karty Energetycznej oraz Protokołu Tranzytowego w stosunkach energetycznych UE-Rosja
1.1.Traktat Karty Energetycznej jako instrument prawa międzynarodowego i fakt o znaczeniu politycznym - geneza powstania oraz charakterystyka
dokumentu
1.2.Traktat Karty Energetycznej i Protokół Tranzytowy a interesy Rosji
2.Porozumienie o Partnerstwie i Współpracy oraz Wymiar Północny polityki Unii Europejskiej -jako preludium do zinstytucjonalizowanego Dialogu Energetycznego
2.1.Regulacje Porozumienia o Partnerstwie i Współpracy w sferze energii
2.2.Energia w Wymiarze Północnym polityki UE - struktury współpracy Rosji i UE w regionie
3.Kształtowanie się i ewolucja zinstytucjonalizowanego Dialogu Energetycznego i partnerstwa energetycznego UE-Rosja
3.1.Geneza i obszary tematyczne Dialogu Energetycznego
3.2.Struktura instytucjonalna Dialogu Energetycznego
3.3.Cele i interesy stron w Dialogu Energetycznym i problemy w stworzeniu partnerstwa energetycznego

Rozdział IV
Bezpieczeństwo energetyczne UE i Rosji. Kształtowanie strategii energetycznych i współzależności w sferze energetycznej
1.Bezpieczeństwo energetyczne Rosji
1.1.Znaczenie sektora paliwowo-energetycznego dla rozwoju rosyjskiej gospodarki. Bilans energetyczny Rosji
1.2.Charakterystyka głównych wyzwań sektora naftowego
1.3.Sytuacja w sektorze gazu ziemnego
1.4.Sektor energii elektrycznej - wyzwana dla bezpieczeństwa energetycznego kraju
2.Strategia bezpieczeństwa energetycznego Rosji - europejski kierunek w rosyjskiej polityce eksportu surowców energetycznych
2.1.Kształtowanie strategii energetycznej Rosji. Konkurujące koncepcje rosyjskiej polityki energetycznej
2.2.Zapewnianie bezpieczeństwa energetycznego - wymiar wewnętrzny polityki energetycznej
2.3.Zewnętrzny wymiar polityki energetycznej Rosji i jej dyplomacja energetyczna
2.4.Znaczenie UE dla Rosji i jej miejsce w rosyjskiej polityce eksportu surowców energetycznych
3.Ewolucja polityki energetycznej UE w kontekście bezpieczeństwa energetycznego
3.1.Identyfikowanie i realizacja integracyjnych i pozaintegracyjnych celów polityki energetycznej
3.2.Bezpieczeństwo dostaw w polityce energetycznej UE. W kierunku wspólnej polityki energetycznej?
3.3.Zewnętrzny wymiar bezpieczeństwa energetycznego UE - instrumenty wspólnotowej polityki energetycznej
4.Zależność UE od importu surowców energetycznych - pozycja Rosji na unijnym rynku energetycznym
4.1.Sytuacja energetyczna UE - zależność od importu surowców energetycznych
4.2.Pozycja Rosji wśród dostawców surowców energetycznych do UE
5.Analiza współzależności UE-Rosja w sferze bezpieczeństwa energetycznego
5.1.Zależność importowa vs. zależność eksportowa
5.2.Współzależność w ujęciu paradygmatów liberalnego i geopolitycznego

Rozdział V
Bilateralne stosunki krajów UE z Rosją - realizacja strategicznych interesów w sferze bezpieczeństwa energetycznego i ich wpływ na współpracę UE-Rosja
1.Rosyjska dyplomacja energetyczna w krajach UE - taktyka "dziel i rządź"?
1.1.Cele i środki dyplomacji energetycznej Rosji w państwach UE
1.2.Warunki i zasady handlu gazem między Rosją i UE - Gazprom jako główny instrument dyplomacji energetycznej Rosji w krajach UE
1.3.Taktyka "dziel i rządź" casus Nord Stream i South Stream
1.4.Działalność rosyjskich koncernów naftowych w krajach UE
2.Klimat inwestycyjny w Rosji i działalność koncernów z krajów UE w rosyjskim sektorze naftowym i gazowym
2.1.Bariery napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich do rosyjskiego sektora naftowego i gazowego
2.2.Porozumienia o podziale produkcji (PSA) w Rosji
2.3.Zaangażowanie inwestycyjne zachodnioeuropejskich koncernów w rosyjskim sektorze paliwowo-energetycznym poza systemem PSA
3.Strategiczne interesy krajów członkowskich UE w kontekście bilateralnych powiązań z Rosją i ich wpływ na bezpieczeństwo energetyczne i politykę energetyczną UE
3.1.Interesy "starej" i "nowej" UE - wpływ "nowych" członków na politykę energetyczną UE
3.2.Bilateralizm vs. multilateralizm w kształtowaniu polityki względem Rosji. Casus strategicznego partnerstwa Rosja-Nicmcy

Rozdział VI
Geopolityka i ekonomia surowców energetycznych w XXI wieku w ujęciu globalnym i regionalnym - wpływ na bezpieczeństwo energetyczne i rozwój stosunków UE-Rosja
1.Międzynarodowa rywalizacja o środkowoazjatyckie i rosyjskie surowce energetyczne
1.1.Interesy strategiczne UE i Rosji w regionie Mor/a Kaspijskiego
1.2.Polityka USA i Chin w regionie Morza Kaspijskiego oraz ich stosunki z Rosją a stosunki energetyczne UE-Rosja
1.3.Wpływ wojny Rosja-Gruzja na rywalizację o kaspijskie surowce energetyczne
1.4.Geopolityka rurociągów - główne strategiczne projekty infrastrukturalne z Azji Centralnej i Rosji
2.Wpływ trendów i zmian strukturalnych na międzynarodowym rynku surowców energetycznych na rozwój stosunków UE-Rosja i bezpieczeństwo energetyczne
2.1.Trendy popytowo-podażowe - kształtowanie się nowego układu stosunków między producentami i konsumentami surowców energetycznych
2.2.Gaz surowcem XXI wieku - rola Rosji i idea gazowego OPEC

Zakończenie

Spis tabel

Spis wykresów

Spis schematów

Bibliografia

442 strony, B5, oprawa miękka