English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Książka "Prawo konstytucyjne" przedstawia całość problematyki tej gałęzi prawa, z uwzględnieniem praktyki związanej z realizacją norm konstytucyjnych.

Zawiera zagadnienia dotyczące m.in.:

• konstytucyjnych zasad ustroju państwa,

• relacji pomiędzy prawem UE i prawem RP,

• status jednostki w państwie,

• prawa wyborczego,

• kompetencji organów państwowych.

Szóste wydanie uwzględnia zmiany ustawowe po ukazaniu się poprzedniego wydania.

Spis treści:

Przedmowa

Wykaz skrótów

Wykaz literatury

Rozdział I. Podstawowe wiadomości o prawie konstytucyjnym i ustroju państwowym
§ 1.Przedmiot i pojęcie prawa konstytucyjnego
I.Przedmiot regulacji normatywnej
II.Pojęcie prawa konstytucyjnego
III.Prawo konstytucyjne w systemie prawa
§ 2.Nauka prawa konstytucyjnego
I.Przedmiot i zadania nauki prawa konstytucyjnego
II.Nauka prawa konstytucyjnego a inne dyscypliny nauk prawnych
III.Metody badań
1.Metoda prawno-dogmatyczna
2.Metoda prawno-porównawcza
§ 3.Ustrój państwowy
I.Pojęcie ustroju państwowego
1.Ustrój polityczny
2.Ustrój społeczno-gospodarczy
II.Forma państwa
III.Instytucje ustrojowe
IV.Zasady ustroju
§ 4.Transformacja ustrojowa w Polsce
I.Istota transformacji ustrojowej
II.Fazy procesu transformacji ustrojowej
1.Reforma dotychczasowego ustroju
2.Okres przejściowy
3.Okres stanowiący przygotowanie do uchwalenia nowej Konstytucji
3.1.Ustawa konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia nowej Konstytucji
3.2.Mała Konstytucja
3.3.Trudności z uchwaleniem nowej Konstytucji
4.Uchwalenie nowej Konstytucji

Rozdział II. Konstytucja i inne źródła prawa konstytucyjnego
§ 5.Pojęcie źródeł prawa konstytucyjnego
§ 6.Konstytucja
I.Pojęcie konstytucji
II.Geneza konstytucji pisanej i jej rozwój
1.Uwagi ogólne
2.Uniwersalne czynniki warunkujące powstanie konstytucji
2.1.Szkoła prawa natury
2.2.Koncepcja umowy społecznej
2.3.Teoria podziału władzy
2.4.Koncepcja suwerenności ludu
2.5.Racjonalizm
2.6.Liberalizm i egalitaryzm
3.Czynniki warunkujące rozwój konstytucji
3.1.Wojny napoleońskie
3.2.Rozwój kapitalizmu
3.3.Wiosna Ludów
3.4.Pozytywizm prawniczy
3.5.Wzorce krajów demokratycznych
3.6.Wpływ standardów prawa międzynarodowego
III.Cechy szczególne konstytucji
1.Najwyższa moc prawna
1.1.Nadrzędna pozycja konstytucji w systemie źródeł prawa
1.2.Uchwalanie konstytucji
1.3.Zmiana konstytucji
1.3.1.Pojęcie zmiany konstytucji
1.3.2.Zmiana całkowita
1.3.3.Zmiana częściowa (nowelizacja)
1.3.4.Tryb zmiany
1.3.5.Metody techniczno-legislacyjne
1.4.Zasada stabilności konstytucji a zmiany konstytucji
1.5.Szczególna nazwa konstytucji
2.Treść konstytucji
3.Forma i systematyka konstytucji
IV.Funkcje konstytucji
1.Funkcja prawna
2.Funkcja stabilizacyjna (petryfikująca)
3.Funkcja programowa (dynamiczna)
4.Funkcja integracyjna
5.Funkcja organizatorska
6.Funkcja wychowawcza
V.Normy konstytucyjne
1.Norma konstytucyjna a przepis (postanowienie) konstytucji
2.Niepisane normy konstytucyjne
3.Klasyfikacja norm konstytucyjnych
3.1.Normy materialne
3.2.Normy proceduralne
3.3.Normy organizacyjne
4.Hierarchia norm konstytucyjnych
VI.Wykładnia konstytucji
VII.Stosowanie konstytucji
1.Pojęcie stosowania konstytucji
2.Bezpośrednie (samoistne) stosowanie konstytucji
3.Precedens i zwyczaj konstytucyjny
§ 7.Gwarancje zgodności prawa z konstytucją (gwarancje konstytucji)
I.Pojęcie gwarancji zgodności prawa z konstytucją
II.Podstawowe systemy kontroli konstytucyjności prawa
1.System pozaparlamentarny
1.1.System kontroli sprawowanej przez głowę państwa
1.2.System jurysdykcyjny
1.2.1.System kontroli sprawowanej przez sądy powszechne
1.2.2.System kontroli sprawowanej przez sądy konstytucyjne
2.System parlamentarny
2.1.System kontroli sprawowanej przez parlament in pleno
2.2.System kontroli sprawowanej przez specjalne organy wewnątrzparlamentarne
III.Trybunał Konstytucyjny
1.Pozycja ustrojowa i zasady funkcjonowania
2.Skład i struktura
2.1.Zgromadzenie Ogólne
2.2.Prezes Trybunału
3.Kompetencje TK i postępowanie przed nim
3.1.Orzekanie w przedmiocie konstytucyjności i legalności norm prawnych
3.2.Orzekanie w sprawach skarg konstytucyjnych
3.3.Rozpatrywanie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa
3.4.Orzekanie o zgodności z Konstytucją celów i działalności partii politycznych
3.5.Sygnalizowanie luk i uchybień w prawie
3.6.Rozstrzyganie w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP
§ 8.Ustawa o zmianie Konstytucji
§ 9.Akty prawa międzynarodowego jako źródła prawa konstytucyjnego
I.Stosunek prawa międzynarodowego do prawa krajowego
II.Umowa międzynarodowa jako źródło prawa w RP
III.Międzynarodowe prawo zwyczajowe i ogólne zasady prawa międzynarodowego jako źródło prawa w RP
§ 10.Akty prawa UE
I.Charakter prawa UE
II.Rola prawa unijnego w systemie prawnym państw członkowskich
III.Konstytucja RP a prawo unijne
IV.Implementacja prawa UE
§ 11.Ustawa
I.Pojęcie i cechy ustawy
1.Najwyższa po Konstytucji moc prawna
2.Uchwalanie przez parlament (zasada wyłączności ustawodawczej parlamentu)
3.Specjalna procedura uchwalania
4.Charakter ogólny
II.Procedura ustawodawcza
1.Stadia procesu ustawodawczego w państwach demokratycznych
1.1.Inicjatywa ustawodawcza
1.2.Postępowanie w parlamencie
1.3.Podpisanie lub promulgacja ustawy
1.4.Ogłoszenie ustawy
2.Proces ustawodawczy w Polsce
2.1.Inicjatywa ustawodawcza
2.2.Postępowanie w Sejmie
2.3.Postępowanie w Senacie
2.4.Rozpatrywanie przez Sejm stanowiska Senatu
2.5.Promulgacja - podpisanie ustawy przez Prezydenta RP
2.6.Ponowne rozpatrywanie przez Sejm ustawy, której podpisania odmówił Prezydent i usuwanie niezgodności ustawy z Konstytucją
2.7.Ogłoszenie ustawy
§ 12.Rozporządzenie
§ 13.Akty prawa miejscowego
I.Akty organów samorządu terytorialnego
II.Akty wojewody i organów administracji niezespolonej
§ 14.Akty o charakterze wewnętrznym
§ 15.Inne źródła prawa konstytucyjnego
I.Prawo naturalne
1.Stanowisko głoszące nadrzędność prawa naturalnego nad konstytucją
2.Stanowisko odrzucające nadrzędność prawa naturalnego nad konstytucją
II.Prawo zwyczajowe

Rozdział III. Demokratyczne państwo prawne
§ 16.Geneza państwa prawnego
§ 17.Pojęcie demokratycznego państwa prawnego

Rozdział IV. Konstytucyjne zasady ustroju społeczno-gospodarczego
§ 18.Charakter ustroju społeczno-gospodarczego
§ 19.Prawa socjalne
§ 20.Zasada społecznej gospodarki rynkowej
§ 21.Elementy systemu społecznej gospodarki rynkowej
I.Wolność gospodarcza
1.Pojęcie wolności działalności gospodarczej w obecnej Konstytucji
2.Ograniczenie swobody działalności gospodarczej
3.Ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne
II.Własność
1.Pojęcie własności w obecnej Konstytucji
2.Własność jako zasada ustroju społeczno-gospodarczego
3.Własność jako prawo podmiotowe
4.Solidarność i współpraca partnerów
§ 22.Konstytucyjne znaczenie zasady społecznej gospodarki rynkowej
§ 23.Finanse publiczne

Rozdział V. Zasada zwierzchnictwa narodu
§ 24.Pojęcie władzy suwerennej
1.Teorie patrymonialne
2.Teorie suwerenności ludu
3.Teorie suwerenności narodu
4.Teorie suwerenności państwa
5.Teoria suwerenności prawa
6.Teorie suwerenności organu państwowego
7.Teoria marksistowska
§ 25.Konstytucyjna zasada suwerenności narodu
§ 26.Demokracja
I.Demokracja
1.Pojęcie demokracji
2.Rodzaje demokracji
II.Demokratyczne sposoby podejmowania decyzji
1.Głosowanie
1.1.Jednomyślność
1.2.Większość
1.2.1.Większość względna
1.2.2.Większość bezwzględna (absolutna)
1.2.3.Większość kwalifikowana
2.Losowanie
III.Wolność prasy i środków społecznego przekazu przesłanką demokracji
IV.Wolna gra sił politycznych przesłanką demokracji
1.Pluralizm polityczny
2.Opozycja
§ 27.Partie polityczne i grupy interesów
I.Pojęcie partii politycznej i systemu partyjnego
1.Geneza partii politycznych
2.Pojęcie partii politycznej
3.Pojęcie systemu partyjnego
3.1.System monopartyjny
3.2.System partii hegemonicznej
3.3.System partii dominującej
3.4.System dwupartyjny
3.5.System wielopartyjny
II.Prawna regulacja partii politycznych
III.Grupy interesów (lob bies)
§ 28.Demokracja bezpośrednia i jej instytucje
I.Pojęcia podstawowe
1.Pojęcie i geneza demokracji bezpośredniej
2.Referendum i jego rodzaje
3.Plebiscyt
4.Weto ludowe
5.Inicjatywa ludowa
6.Konsultacja ludowa
7.Zgromadzenie ludowe
II.Instytucje demokracji bezpośredniej w Polsce
1.Zasada ogólna
2.Obywatelska inicjatywa ustawodawcza
3.Referendum ogólnokrajowe
3.1.Referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa
3.2.Referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej
3.3.Referendum konstytucyjne
4.Referendum lokalne
§ 29.Demokracja przedstawicielska
I.Pojęcie reprezentacji
II.Prawo wyborcze
1.Wybory i prawo wyborcze
1.1.Funkcje wyborów
1.2.Rodzaje wyborów
1.3.Pojęcie prawa wyborczego
1.4.Źródła prawa wyborczego
1.5.Instrumentalizacja prawa wyborczego
2.Zasady prawa wyborczego
2.1.Zasada powszechności
2.1.1.Czynne prawo wyborcze
2.1.2.Bierne prawo wyborcze
2.2.Zasada równości
2.3.Zasada bezpośredniości
2.4.Zasada tajności
2.5.Zasada proporcjonalności
2.6.Zasada wolnych wyborów
3.Pojęcie i rodzaje systemów wyborczych
3.1.Pojęcie systemu wyborczego
3.2.Rodzaje systemów wyborczych
4.Organizacja wyborów
4.1.Zarządzenie i termin wyborów
4.2.Podział na okręgi i obwody wyborcze
4.3.Organy przeprowadzające wybory
4.4.Spisy wyborców
4.5.Zgłoszenie kandydatów/list
4.6.Rejestracja kandydatów/list
4.7.Głosowanie
5.Ustalanie wyników wyborów
5.1.Ustalanie wyników głosowania
5.2.Ustalanie wyników wyborów
5.2.1.Wybory do Sejmu
5.2.2.Wybory do Senatu
5.2.3.Wybory do Parlamentu Europejskiego
5.2.4.Wybory Prezydenta
5.2.5.Wybory samorządowe
6.Weryfikacja wyborów
7.Uzupełnianie składu organów przedstawicielskich podczas kadencji
8.Obsadzanie mandatów bez głosowania
9.Status przedstawiciela
9.1.Mandat przedstawicielski
9.2.Immunitet parlamentarny
9.3.Zasada niepołączalności mandatu (incompatibilitas)
9.4.Prawa przedstawiciela
9.5.Obowiązki przedstawiciela

Rozdział VI. Gwarancje praw i wolności oraz status prawny jednostki
§ 30.Obywatelstwo
I.Pojęcie obywatelstwa
1.Przynależność państwowa
2.Obywatelstwo
II.Prawna regulacja obywatelstwa
III.Obywatelstwo polskie
1.Podstawowe zasady ustawodawstwa o obywatelstwie polskim
2.Nabycie obywatelstwa polskiego
2.1.Przez urodzenie
2.2.Przez nadanie obywatelstwa
2.3.Przez uznanie za obywatela
2.4.Przez repatriację
2.5.Przez przywrócenie obywatelstwa
3.Utrata obywatelstwa polskiego
§ 31.Prawa i wolności jednostki
I.Pojęcia podstawowe
1.Prawa człowieka
2.Prawa obywatelskie
3.Wolności
4.Prawa i wolności konstytucyjne
5.Prawa i wolności osobiste
6.Prawa i wolności polityczne
7.Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne
8.Prawa i wolności podstawowe
9.Prawa podmiotowe
10.Publiczne prawa podmiotowe
II.Geneza praw jednostki
III.Koncepcje statusu jednostki
1.Koncepcje prawnonaturalne
2.Koncepcja liberalna
3.Koncepcja statusu jednostki w socjalnym państwie prawnym
4.Koncepcja statusu jednostki w nauce społecznej Kościoła katolickiego
IV.Zakres obowiązywania konstytucyjnych praw i wolności jednostki
1.Zakres podmiotowy
2.Ograniczenia praw i wolności w Konstytucji i w prawie międzynarodowym
2.1.Ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności
2.2.Ograniczenia praw i wolności w prawie międzynarodowym
3.Konflikty między prawami i wolnościami
4.Horyzontalne obowiązywanie praw i wolności
V.Ochrona praw i wolności jednostki
1.Zagrożenia i naruszenia praw i wolności jednostki
2.Pojęcie i formy ochrony praw i wolności jednostki
3.Gwarancje praw i wolności jednostki
VI.Konstytucyjne prawa i wolności w Polsce i ich ochrona
1.Konstytucyjna regulacja praw i wolności
2.Ochrona konstytucyjnych praw i wolności
VII.Obowiązki konstytucyjne
1.Pojęcie obowiązków konstytucyjnych
2.Obowiązki prawne jednostki w prawie międzynarodowym
3.Normatywne znaczenie obowiązków konstytucyjnych
4.Zakres obowiązywania konstytucyjnych obowiązków jednostki
4.1.Zakres podmiotowy
4.2.Granice obowiązków konstytucyjnych
4.3.Konflikty między obowiązkami konstytucyjnymi
5.Gwarancje realizacji obowiązków konstytucyjnych
5.1.Gwarancje prawne (instytucjonalne)
5.2.Gwarancje pozaprawne
6.Konstytucyjne obowiązki jednostki
6.1.Obowiązki spoczywające na każdym podlegającym władzy RP
6.2.Obowiązki spoczywające na obywatelach

Rozdział VII. Zasada podziału władz
§ 32.Koncepcja podziału władz i czynniki warunkujące jej realizację
1.Aspekt funkcjonalny (przedmiotowy)
2.Aspekt organizacyjny (podmiotowy)
3.Aspekt personalny
§ 33.Systemy rządów
I.Rodzaje odpowiedzialności
1.Odpowiedzialność polityczna
2.Odpowiedzialność konstytucyjna (prawna)
II.Systemy rządów
1.System prezydencki
2.System parlamentarny
3.System prezydencko-parlamentarny (system półprezydencki, system prezydencjalny)
4.System komitetowy (system "rządów zgromadzenia")
5.System rządów w Polsce
§ 34.Pojęcie organu państwowego i typologia organów

Rozdział VIII. Organy państwowe w RP i ich kompetencje
§ 35.Władza ustawodawcza
I.Geneza i ewolucja parlamentu
II.Struktura parlamentu
III.Funkcje parlamentu
1.Funkcja ustawodawcza
2.Funkcja kontrolna
3.Funkcja kreacyjna
IV.Modyfikacje funkcji parlamentu w wyniku procesów integracyjnych w Unii Europejskiej
V.Kadencja parlamentu
VI.Liczba parlamentarzystów
VII.Regulamin Sejmu i Regulamin Senatu
VIII.Formy zrzeszania się parlamentarzystów
IX.Organizacja i funkcjonowanie Sejmu
1.Organy Sejmu
2.Funkcjonowanie Sejmu
3.Kompetencje Sejmu
X.Organizacja, funkcjonowanie i kompetencje Senatu
1.Zasady konstytucyjne
2.Organy Senatu
3.Funkcjonowanie Senatu
4.Kompetencje Senatu
XI.Zgromadzenie Narodowe
§ 36.Władza wykonawcza
I.Systemy sprawowania
1.Monokratyczny
2.Dualistyczny
2.1.System gabinetowy
2.1.1.Geneza
2.1.2.Kształt współczesny
2.2.System kanclerski
2.3.System resortowy
2.4.System prezydencjalny
3.System departamentalny
4.System dyrektorialny
II.Prezydent RP
1.Pozycja Prezydenta w systemie organów państwa
2.Kompetencje Prezydenta
2.1.Tradycyjne funkcje głowy państwa
2.2.Wydawanie aktów prawnych
2.3.Kompetencje Prezydenta związane z funkcjonowaniem parlamentu
2.4.Kompetencje Prezydenta związane z funkcjonowaniem rządu
2.5.Kompetencje Prezydenta związane z funkcjonowaniem sądów
3.Odpowiedzialność Prezydenta
III.Rada Ministrów
1.Skład, zasady organizacji i funkcjonowania
2.Kompetencje Rady Ministrów
3.Pozycja ustrojowa Prezesa Rady Ministrów
4.Ministrowie
5.Odpowiedzialność RM i jej członków
5.1.Odpowiedzialność polityczna
5.2.Odpowiedzialność konstytucyjna
5.3.Odpowiedzialność karna
§ 37.Sądy
I.Pojęcie władzy sądowniczej i pojęcie wymiaru sprawiedliwości
II.System organów wymiaru sprawiedliwości
1.Sąd Najwyższy
2.Sądy powszechne
3.Sądy administracyjne
4.Sądy wojskowe
5.Współpraca sądów i trybunałów z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej
III.Trybunały
1.Trybunał Konstytucyjny
2.Trybunał Stanu
IV.Krajowa Rada Sądownictwa
V.Konstytucyjne zasady wymiaru sprawiedliwości
1.Zasada niezawisłości sędziowskiej
2.Zasada niezależności sądów
3.Zasada jednolitości sądów
4.Zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego
5.Zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości
6.Zasada nadzoru judykacyjnego Sądu Najwyższego
§ 38.Prokuratura i Instytut Pamięci Narodowej
I.Prokuratura
II.Instytut Pamięci Narodowej
§ 39.Organy kontroli państwowej i ochrony prawa
I.Pojęcie kontroli
II.Najwyższa Izba Kontroli
III.Rzecznik Praw Obywatelskich
IV.Rzecznik Praw Dziecka
V.Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
VI.Narodowy Bank Polski
1.Prezes NBP
2.Rada Polityki Pieniężnej
3.Zarząd NBP

Rozdział IX. Samorząd
§ 40.Pojęcie samorządu
§ 41.Pojęcie i istota samorządu terytorialnego
§ 42.Samorząd terytorialny w Polsce
I.Organy samorządu terytorialnego i ich kompetencje
1.Gmina
2.Powiat
3.Województwo
II.Zrzeszenia jednostek samorządu terytorialnego
III.Nadzór nad samorządem terytorialnym
1.Nadzór nad działalnością samorządu gminnego
2.Nadzór nad działalnością samorządu powiatu
3.Nadzór nad działalnością samorządu województwa
4.Samorządowe kolegia odwoławcze
§ 43.Samorząd zawodowy

Indeks rzeczowy