Darwinowskie paradygmaty
Mit teorii ewolucji w kulturze wspó³czesnej
Teoria ewolucji i jej popularne przeróbki pe³ni± w cywilizacji zachodniej i
globalnej rolê teorii wszystkiego: bardzo ró¿ni autorzy przedstawiaj± darwinizm jako
podstawowy mit t³umacz±cy funkcjonowanie Wszech¶wiata, Ziemi, ¿ycia, ludzko¶ci i
cz³owieka.
Darwinowski klucz stosowany bywa do wyja¶niania ca³ego wachlarza zjawisk: od
selekcji naturalnej teorii naukowych, przez t³umaczenie procesów kosmologicznych, naukê
o moralno¶ci, w socjobiologii, jêzykoznawstwie, wiedzy o matematyce, badaniach
rozprzestrzeniania siê mód i wynalazków - po socjologiê, antropologiê i
antropogenezê.
Ksi±¿ka omawia darwinowskie w±tki w literaturze popularnonaukowej, a tak¿e jak
tezy popularyzatorów nauki przeniknê³y do literatury piêknej i kultury popularnej.
Dominika Oramus – literaturoznawca, filolog angielski, profesor
nadzwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania naukowe to wspó³czesna
proza brytyjska, pisarze XX wieku, poetyka postmodernizmu, science fiction i
naukoznawstwo. Jest autork± m.in. ksi±¿ek Stacja kontroli chaosu. Zjawiska i pisarze
wspó³czesnej fantastyki (2004); O pomieszaniu gatunków. Science fiction a postmodernizm
(2010); Imiona Boga. Motywy metafizyczne w fantastyce drugiej po³owy XX wieku (2011).
Rozdzia³ 1
Darwinowskie paradygmaty .... 5
1.1. Wielka unifikacja .... 5
1.2. Darwinizm jako paradygmat .... 9
1.3. Darwinizm w naukach niebiologicznych .... 16
1.4. Darwinizm okiem literaturoznawców .... 22
Rozdzia³ 2
Karol Darwin – bohater mityczny .... 29
2.1. Mity we wspó³czesnym ¶wiecie .... 29
2.2. Popularyzatorzy nauki i biografowie .... 49
2.3. Miêdzy biografi± a fikcj± .... 55
2.4. Dziwne losy Emmy Darwin .... 90
2.5. Darwinowskie fantazje .... 100
Rozdzia³ 3
Opowie¶ci o historii naturalnej .... 107
3.1. Droga do darwinizmu .... 107
3.2. Darwinizm w literaturze prze³omu XIX i XX wieku ....
121
3.3. Wspó³czesne portrety dziewiêtnastowiecznych
darwinistów .... 131
Rozdzia³ 4
Darwinizm w wieku XX. Socjobiologia i kultura
.... 149
4.1. Odrodzenie paradygmatów darwinowskich .... 149
4.2. Bestsellery o ludziach i zwierzêtach .... 153
4.3. Etologia i ekologia .... 170
4.4. Socjobiologia i fantastyka .... 183
Rozdzia³ 5
Darwinowskie paradygmaty a natura ludzka. Od nauki
po rozrywkê .... 193
5.1. Uniwersalni ludzie. Strach i adaptacje .... 193
5.2. Strategie seksualne i dobór p³ciowy w bestsellerach
popularnonaukowych .... 200
Rozdzia³ 6
Genetyka, mutacje i dewolucja w powie¶ciach
dwudziestowiecznych .... 231
6.1. Geny i przysz³o¶æ rasy ludzkiej w fantastyce ....
231
6.2. Geny i zag³ada w powie¶ci katastroficznej .... 247
Rozdzia³ 7
Opowie¶ci o pocz±tkach rasy ludzkiej
.... 259
7.1. Mity na temat antropogenezy .... 259
7.2. Zagadka neandertalczyka .... 282
Rozdzia³ 8
Darwinowskie paradygmaty a kwestie metafizyczne ....
309
8.1. Spór o ewolucjê duszy i umys³u .... 309
8.2. Kreacjonizm w literaturze faktu i fikcji .... 323
8.3. Darwin i Bóg we wspó³czesnej powie¶ci angielskiej
.... 338
Konkluzja. Darwinowskie paradygmaty, czyli
faktofikcja .... 357
Podziêkowania .... 367
Bibliografia .... 369
Indeks nazwisk .... 383
398 stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa miêkka