KONCEPTUALIZACJA W TERAPII POZNAWCZO-BEHAWIORALNEJ STEFANIAK W. ŁYSIAK M. Bankowa.pl

Konceptualizacja w terapii poznawczo-behawioralnej

Za każdym razem w psychoterapii pracujemy z konkretną, niepowtarzalną w swoim indywidualizmie osobą metodami pochodzącymi z wiedzy ogólnej. I, co niezwykle doniosłe, praca ta niejednokrotnie okazuje się skuteczna. W jaki sposób jest to możliwe?
W pracy psychoterapeutycznej wszystkie drogi prowadzące do wyjaśnienia tego fenomenu sprowadzają się do jednego pojęcia − konceptualizacji. Stąd podjęcie wysiłku jej zrozumienia, a następnie szczegółowego opisania, uznaliśmy za jak najbardziej zasadne. Poszukując doprecyzowania, czym jest konceptualizacja w swojej istocie, dotarliśmy do fundamentalnego znaczenia przenikania się w jej konstrukcji i zawartości kontekstów: odkrycia i uzasadniania oraz nomotetycznego i idiograficznego. Stąd prezentowane przez nas ujęcie nazwaliśmy kontekstowym podejściem do budowania konceptualizacji poznawczo-behawioralnej.

Ze Wstępu

Powszechnie uznaje się, że budowanie konceptualizacji jest procedurą poprzedzającą i niezbędną zarazem do przeprowadzenia każdego procesu terapeutycznego w modelu pracy poznawczo behawioralnej. Określenia konceptualizacji spotykane w literaturze przedmiotu, takie jak „pierwsza zasada” (Beck i in. 1979), „serce praktyki opartej na dowodach” (Bieling i Kuyken, 2003), „most pomiędzy zrozumieniem a interwencją” (Meyer, 2003), „tłumacz teorii na terapię” (Tarrier, 2006) czy „kamień węgielny psychoterapii” (Chadwick, Williams i Mackenzie, 2003) podkreślają kluczowe znaczenie konceptualizacji i umacniają, jak się wydaje, przekonanie o jej niezbędności. Powszechność, a nawet siła przekonania, czego sami terapeuci poznawczo behawioralni doświadczają niemal na każdej sesji, pracując z przekonaniami, nie zawsze idzie w parze ze zrozumieniem treści w nich zawartych oraz jednoznacznością uzasadnienia. Podobnie rzecz ma się z konceptualizacją, która mimo swojej niekwestionowanej popularności nie jest bynajmniej konstruktem ani w oczywisty sposób zrozumiałym, ani tym bardziej prostym.

Z tekstu

W książce Wojciecha Stefaniaka i Małgorzaty Łysiak w sposób kompleksowy został omówiony proces tworzenia konceptualizacji problemów pacjenta w terapii poznawczo-behawioralnej.

Autorzy rozpoczynają swoje rozważania od wyjaśnienia, czym jest konceptualizacja i jak wygląda proces jej tworzenia w różnych nurtach psychoterapeutycznych. Następnie przedstawiają szeroki wachlarz modeli konceptualizacyjnych w terapii poznawczo-behawioralnej, by w końcu przejść do tematów związanych z praktyką terapeutyczną. Na podstawie swojego wieloletniego doświadczenia Autorzy prowadzą Czytelnika przez kolejne etapy procesu tworzenia konceptualizacji. Podejmują tematy związane z poznaniem pacjenta, rozumieniem i wyjaśnieniem jego problemu oraz tworzeniem planu terapii. Książka bogata jest w przykłady pochodzące z pracy terapeutycznej. Tak jak sama konceptualizacja jest punktem wyjścia i punktem odniesienia całego procesu terapeutycznego, tak książka Konceptualizacja w terapii poznawczo-behawioralnej może być punktem wyjścia dla osób szkolących się lub punktem odniesienia dla terapeutów pracujących w nurcie poznawczo-behawioralnym.

Wstęp IX

Część I
Teoria konceptualizacji

Rozdział 1. Czym jest konceptualizacja?              3
1.1. Definicje konceptualizacji w różnych systemach terapeutycznych 3
1.1.1. Podejście psychodynamiczne               6
1.1.2. Podejście humanistyczno-egzystencjalne         . 8
1.1.3. Podejście systemowe                  . 12
1.1.4. Pierwsze konceptualizacje w podejściu poznawczo-behawioralnym               . 14
1.2. Konceptualizacja w trzeciej fali terapii poznawczo-behawioralnej 21
1.2.1. Modele zrównoważone                 . 26
1.2.2. Modele metapoznawcze                 32
1.3. Modele transdiagnostyczne                  . 36

Rozdział 2. Cele budowania konceptualizacji w terapii poznawczo-behawioralnej               43
2.1. Kontekst idiograficzny i nomotetyczny w konceptualizacji     . 43
2.1.1. Specyficzność poznania w psychoterapii          44
2.1.2. Praktyczna integracja wiedzy w konceptualizacji      47
2.1.3. Zastosowanie integracji podejścia nomotetycznego i idiograficznego                    . 51
2.2. Kontekst odkrycia i uzasadniania. Bazowa procedura budowania konceptualizacji poznawczo-behawioralnej           . 54
2.3. Praktyczne cele budowania konceptualizacji           59
2.3.1. Połączenie doświadczenia pacjenta, teorii CBT i wyników badań                    61
2.3.2. Normalizacja przedstawianych przez pacjenta problemów i ich weryfikacja                    . 62
2.3.3. Promowanie zaangażowania pacjenta           63
2.3.4. Zarządzanie złożonymi problemami           . 64
2.3.5. Kierowanie celem, wyborem i sekwencją interwencji    . 65
2.3.6. Identyfikowanie mocnych stron pacjenta i projektowanie sposobów budowania jego odporności           66
2.3.7. Planowanie najprostszych i najbardziej efektywnych interwencji                      . 67
2.3.8. Przewidywanie problemów w terapii i tworzenie ich rozwiązań                     . 68
2.3.9. Pomoc w zrozumieniu braku reakcji w terapii i możliwość wskazywania alternatywnych dróg uzyskania zmiany    69
2.3.10.Umożliwienie wysokiej jakości superwizji procesu terapeutycznego                . 70

Rozdział 3. Modele konceptualizacyjne w terapii poznawczo-behawioralnej              . 73
3.1. Szczegółowe modele konceptualizacyjne             73
3.2. Ogólne modele konceptualizacyjne               74
3.2.1. Podstawowe wymiary ogólnych modeli konceptualizacyjnych                  75
3.3. Klasyczny format konceptualizacji w CBT            . 78
3.3.1. Sformułowanie przypadku według Jacqueline Persons    79
3.3.2. Opis przypadku według Judith Beck            83
3.4. Aspektowe modele konceptualizacyjne             . 90
3.4.1. Konceptualizacja oparta na współpracy – model tygla    90
3.4.2. Integracyjny i multimodalny model konceptualizacji Daniela Davida                     94
3.4.3. Konceptualizacja zastosowania konkretnej techniki – model matrioszki                    95

CZĘŚĆ II
Praktyka konceptualizacji

Wprowadzenie. Proces budowania konceptualizacji         99

Rozdział 4. Poznanie pacjenta i jego problemu (A)         . 103
4.1. Opis zgłoszonego problemu (A1)                . 105
4.1.1. Cele i zawartość treściowa etapu             105
4.1.2. Stosowane metody i narzędzia              116
4.2. Opis poziomu funkcjonowania pacjenta (A2)           130
4.2.1. Cele i zawartość treściowa etapu             131
4.2.2. Stosowane metody i narzędzia              136
4.3. Dane na temat pacjenta (A3)                  144
4.3.1. Cele i zawartość treściowa etapu             145
4.3.2. Stosowane metody i narzędzia              162
4.4. Motywacja pacjenta do podjęcia terapii (A4)           . 177
4.4.1. Cele i zawartość treściowa etapu             177
4.4.2. Stosowane metody i narzędzia              181

Rozdział 5. Profil poznawczy pacjenta (B)             . 189
5.1. Cele i zawartość treściowa etapu                . 189
5.2. Typowe sytuacje problemowe (B1)                193
5.2.1. Przykłady konkretnych sytuacji ujęte w modelu pięcioczynnikowym                  . 195
5.3. Przekonania kluczowe, przekonania pośredniczące i reguły rządzące życiem (B2)                     . 196
5.4. Obraz siebie, innych ludzi i świata (B3)              200
5.5. Stosowane przez pacjenta strategie radzenia sobie z problemami (B4)                      . 202
5.6. Geneza powstania kluczowych elementów systemu poznawczego pacjenta (B5)                         208
5.7. Stosowane metody i narzędzia                 211

Rozdział 6. Rozumienie i wyjaśnianie problemów pacjenta w świetle teorii (C)                       . 217
6.1. Cele i zawartość treściowa etapu                . 217
6.2. Diagnoza i skale pomiaru (C1)                 . 218
6.3. Teoretyczny model wyjaśniający zaburzenia psychiczne (C2)    222
6.4. Problem kluczowy – mechanizm wywołujący dysfunkcje (C3)    229

Rozdział 7. Praktyczne implikacje dla terapii wynikające z poznania pacjenta (D)                     . 233
7.1. Cele i zawartość treściowa etapu                . 233
7.2. Cechy osobowości i temperamentu oraz ich potencjalny wpływ na przebieg terapii (D1)                    . 234
7.3. Zasoby pacjenta (D2)                     . 246
7.4. Charakterystyka pożądanej relacji terapeutycznej z pacjentem (D3)                       . 255
7.4.1. Badania nad relacją terapeutyczną w CBT         . 257
7.4.2. Niezbędne umiejętności terapeuty poznawczo-behawioralnego w budowaniu relacji      258
7.5. Stosowane narzędzia i metody                 265

Rozdział 8. Budowanie planu terapii (E)              . 271
8.1. Cele i zawartość treściowa etapu                . 271
8.2. Lista problemów uzgodnionych do pracy (E1)           271
8.3. Cele terapeuty – strategiczne i taktyczne (E2)           275
8.3.1. Cele strategiczne                    276
8.3.2. Cele taktyczne                     280
8.4. Plan terapii (E3)                        282

Zakończenie                           . 287
Bibliografia                            291
Indeks                              . 321
O Autorach                            . 327

342 strony, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.