Odpowiedzialność majątkowa władzy publicznej względem obywateli
Badania empiryczne. Studia nad orzecznictwem
Celem publikacji jest rzucenie światła na praktyczną skuteczność aktualnie
obowiązujących instytucji prawnych oraz procedur służących uzyskaniu odszkodowania za
niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej.
Zaprezentowane zostały efekty badań prowadzonych przez autorów przy istotnym zaangażowaniu
grupy współpracowników Fundacji „Laboratorium Prawa i Gospodarki” w ramach projektu
grantowego pt. „Odpowiedzialność majątkowa władzy publicznej względem obywateli”,
realizowanego w latach: 2014-2015 ze środków mechanizmu finansowego Europejskiego
Obszaru Gospodarczego (tzw. fundusze EOG – Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm
Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego), w ramach programu Obywatele dla
Demokracji.
Prowadzone badania wyróżniało nowatorskie podejście – zastosowano metodę
empiryczną (badań ankietowych oraz wywiadu pogłębionego na sędziach oraz urzędnikach
administracji publicznej), a także przeprowadzone zostały wnikliwe studia nad
orzecznictwem sądów niższej instancji, które uzyskane zostało przy wykorzystaniu
przepisów o dostępie do informacji publicznej. Poza sformułowaniem generalnych wniosków
co do postaw sędziów orzekających o przyznaniu rekompensat oraz ukazaniu trendów w
najnowszym orzecznictwie sądowym, zaprezentowane zostały wybrane przypadki procesów sądowych
z ostatnich lat, ze szczególnym uwzględnieniem tych okoliczności faktycznych, które
zdecydowały o powodzeniu lub porażce osoby domagającej się zasądzenia odszkodowania.
Publikacja kierowana jest nie tylko do przedstawicieli akademickiej doktryny prawa
(zwłaszcza cywilnego, konstytucyjnego oraz administracyjnego, a także – z racji
wykorzystanej metodologii oraz generalnych rozważań o skuteczności instytucji prawnych
– reprezentantów teorii i socjologii prawa), ale również praktyków prawa (zwłaszcza
pełnomocników procesowych, reprezentujących poszkodowanych w postępowaniach sądowych,
sędziów i pracowników administracji publicznej) i, przede wszystkim, samych
poszkodowanych. Ponadto, ze względu na fakt, iż instytucja odpowiedzialności
odszkodowawczej pozostaje w bliskim związku z ochroną konstytucyjnych praw i wolności
– może okazać się interesująca dla organizacji pozarządowych, publicystów oraz
innych obserwatorów polskiego życia publicznego.
Wprowadzenie
Rozdział 1. Uzasadnienie podjęcia badań
Rozdział 2. Znaczenie instytucji odpowiedzialności odszkodowawczej za niezgodne
z prawem działanie władzy publicznej w demokratycznym państwie prawnym
Rozdział 3. Metodologia i charakter badań
a) Hipoteza badawcza
b) Obszar badawczy
c) Wykorzystane metody badawcze
d) Zastrzeżenia metodologiczne
e) Harmonogram badań
f) Trudności w realizacji oraz przebieg badań
g) Empiryczne badanie prawa - uwagi ogólne
h) Czynniki pozanormatywne - wpływ na proces orzeczniczy i ich identyfikacja
Rozdział 4. Okoliczności determinujące skuteczność postępowań
odszkodowawczych
a) Skomplikowany ("hybrydowy") charakter postępowań odszkodowawczych
b) Złożoność regulacji normatywnej
c) Problem rozumienia pojęcia "niezgodność z prawem"
d) Pojęcie "wykonywanie władzy"
e) Problem prejudykatu
f) Problem związku przyczynowego
g) Trudności dowodowe
h) Specyfika postępowań w sprawie tzw. bezprawia legislacyjnego
i) Kompetencje pełnomocnika procesowego
j) Znaczenie linii orzeczniczej
k) Troska o interes Skarbu Państwa i stan finansów publicznych
l) Kosztowność i długotrwałość procesu odszkodowawczego
Rozdział 5. Raport "Odpowiedzialność majątkowa władzy publicznej
względem obywateli"
Rozdział 6. Studia nad orzecznictwem
a) Metodologia
b) Przebieg badań
c) Materiał orzeczniczy
d) Wnioski
Wstępne wnioski
Załącznik 1. Projekt "Odpowiedzialność majątkowa władzy publicznej względem
obywateli"
Załącznik 2. Fundacja Laboratorium Prawa i Gospodarki
Literatura
296 stron, Format: 17.0x23.0cm, oprawa miękka