Życie w krzemowej klatce
Sztuka nowych mediów jako krytyczna analiza praktyk cyfrowego nadzoru
W publikacji czytelnik znajdzie analizę sztuki nowych mediów jako dyskursu
krytycznego wobec technik i ideologii cyfrowego nadzoru. Autor w tym kontekście
prezentuje strategie artystyczne: od wczesnych przykładów net artu po prace prezentowane
podczas ostatnich edycji festiwali sztuki nowych mediów. Zagadnienie upowszechniających
się technologii śledzenia i nadzoru w świecie funkcjonalnie zależnym od mechanizmów
komunikacji sieciowej zostało ujęte kompleksowo, także w aspekcie historycznym – od
Internetu wczesnej generacji przez mobilną technologię sieciową po technologie
biometryczne.
„Jest to bez wątpienia publikacja naukowa, autor
bardzo sprawnie porusza się w obszarze wymagającym kompetencji badawczych i rozeznania
w aktualnej sztuce nowych mediów, ale styl, w jakim została napisana, sprawia, że może
być traktowana także jako pozycja popularyzująca złożone problemy współczesnego
pejzażu medialnego na najwyższym poziomie. […] Ożóg dokonuje autorskiej analizy pola
sztuki mediów, obierając szczególną perspektywę, jaką jest krytyczna analiza praktyk
cyfrowego nadzoru, i czyni to w sposób przekonujący, kompetentny i nowatorski. […] Z
punktu widzenia marketingowego wydaje się szczególnie istotne, że książka porusza
tematy gorąco obecnie dyskutowane i o olbrzymim znaczeniu społecznym, związane ze śledzeniem
danych w Internecie, zagrożeniami dla prywatności oraz ambiwalentnymi działaniami
politycznymi mającymi na celu zwiększenie bezpieczeństwa obywateli kosztem ich
rezygnacji z części prywatności w globalnych sieciach komunikacyjnych”.
Z recenzji prof. dr hab. Anny Nacher (Uniwersytet Jagielloński)
Wstęp 7
Rozdział 1. Teorie nadzoru w dobie technologii cyfrowych 17
Od społeczeństwa dyscyplinarnego do społeczeństwa kontroli 17
Poza panoptyzm – główne kierunki transgresji 20
Przyjemność i opór. Globalny spektakl i uwłasnowolniający ekshibicjonizm 33
Rozdział 2. Internet jako przestrzeń nadzoru 47
Internet – pomiędzy wolnością a kontrolą 47
Internet jako utopia 50
Władza jako kontrola protokolarna 54
Kontrola systemu domen 58
Kontrola treści 64
Kontrola dostępu 71
Kultura partycypacji jako kultura nadzoru 74
Rozdział 3. Nadzór w dobie technologii mobilnych 95
Paradoksy mobilności – „Ubicomp” i dyktat mobilności 95
Przestrzeń hybrydowa jako przestrzeń kontroli 99
Herzian space – sztuka jako materializacja niewidzialnej sieci kontroli 103
Sousveillance – oddolna kontrola i krytyczne interwencje 113
Alternatywne doświadczenie przestrzeni hybrydowej w pracach Michelle Teran 124
Rozdział 4. Nadzór biometryczny 129
Moist surveillance 129
Ciało jako źródło danych 132
Specyfika i rozwój technologii biometrycznych 136
Ciało-jako-informacja i wirtualny cień informacyjny 139
Inteligentne maszyny wobec materii ciała 145
Biometryczna stygmatyzacja 150
Poza granice widzialności. Analiza nadzoru w dobie genetyki w twórczości Paula Vanouse’a
156
Taktyki znikania 164
Zakończenie – perspektywy oporu 171
Bibliografia 175
Nota edytorska 187
Indeks nazwisk 189
190 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa miękka